Arhiv Federacije je u saradnji sa Centrom za kulturu Mostar, 9. januara u 14 sati, u prostorijama Centra za kulturu Mostar, otvorio izložbu „9. januar – Put u genocid“, kao odgovor na kršenje Ustava Bosne i Hercegovine, simbolično, upravo na isti datum kada se obilježava neustavni Dan Republike Srpske.

Na sjednici održanoj 27. novembra 2024. godine, NSRS je svojim zaključkom formirala odbor od 29. članova za proslavu dana RS. Ovim postupkom nastavlja se institucionalno kršenje odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine. Zbog kršenja odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine i nastavka obilježavanja 9. januara kao dana RS-a, Arhiv Federacije će nastaviti iznositi činjenice i prezentirati dokumente koji daju eksplicitan odgovor da je „9. januar – Put u genocid“. Ignorisanje obilježavanja 9. januara, kada je trasiran genocid nad Bošnjacima u Bosni i Hercegovini, više nije dopušteno.


Nastala u okviru naučno-istraživačkog projekta pod pokroviteljstvom Arhiva Federacije, Izložba predstavlja primarnu građu, autentičnu dokumentaciju, materijalne dokaze o „9. januaru“, nastanku entiteta Republika Srpska te razmjerama zločina koji su se desili u Bosni i Hercegovini nakon ovog datuma.

Dajući svoj doprinos u borbi za istinu, Arhiv Federacije, u saradnji sa Centrom za kulturu Mostar i ove godine organizira izložbu „9. januar – Put u genocid“, kao reakcija na pokušaj sistemskog rušenja Bosne i Hercegovine temeljenom na neistini, obmanama i zločinu.


Istaknuvši memoarsku važnost arhivskih institucija, njihovu kulturno-prosvjetnu ulogu te, na argumentima nauke i dokumentaristike, borbu protiv kvazinaučnog falsificiranja prošlosti, direktor Arhiva Federacije Hajrudin Ćuprija navodi:
„Primarni cilj projekta jeste dati doprinos borbi protiv lažiranja i prekrajanja bliske prošlosti, te da prezentiramo javnosti posljedice koje je proizveo 9. januar, a to su: agresija na Bosnu i Hercegovinu, genocid, ratni zločini, ubijanja, silovanja, progon civilnog stanovništva, spaljivanje kuća, kulturocid, urbicid, rušenje vjerskih objekata i otvaranja logora. Otkrivanje istine naša je moralna obaveza prema žrtvama, ali i prema budućim generacijama. Laž se jedino može pobijediti istinom, neznanje naukom, a zlo dobrotom. To je naša istinska misija i u prilog tome, moram istaći da je Arhiv Federacije u proteklom periodu realizirao nekoliko značajnih naučnih skupova i izložbi: 'Tri decenije nezavisnosti BiH', 'Žene borci Armije RBiH', 'Dokumentovan, a nepresuđen genocid', '9. januar – Put u genocid', 'Underground – Pod zemljom', 'Zločini bez granica', 'Prijedorska trauma je prijedorska tuga' i 'Dan državnosti BiH iz fundusa Arhiva Federacije'“, poručuje Ćuprija.


Obilježavanje 9. januara kao dana RS-a ne predstavlja samo kršenje Dejtonskog mirovnog sporazuma, Ustava Bosne i Hercegovine i odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, već i slavljenje zločina i neistine te separatističke politike. Zbog toga, oslanjajući se na nauku i istinu kao jedina oružja, Arhiv Federacije će predano nastaviti iznositi činjenice i prezentirati dokumente koji daju eksplicitan odgovor da je „9. januar – Put u genocid“.

Za potrebe Projekta, Arhiv je angažirao tri naučnika/istraživača iz oblasti zločina protiv čovječnosti i genocida: dr. Muamera Džananovića, dr. Jasmina Medića i dr. Hikmeta Karčića. Korišteni izvori prezentiranih dokumenata su: Arhiv međunarodnog krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju (90 dokumenata) i Arhiv instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava UNSA (17 dokumenata).

Zahvaljujemo se Centru za kulturu Mostar i direktoru Senadu Suljiću na uspješnoj saradnji, sredstvima informisanja na medijskom praćenju događaja, kao i svim posjetiocima koji su podržili našu istrajnost na putu za istinu, a istina je garant mira, piše u saopćenju v.d. direktor mr. sc. Hajrudin Ćuprija.