Bosnjaci.Net - Najcitaniji Web Magazin Bosnjaka u Bosni i Hercegovini i Dijaspori
Naslovna  |  Arhiva  |  Pretraga  |  Redakcija  |  O Bosnjaci.Net  |  Kontakt  |  Bosniaks.Net English

 
Komentari


Osvrt nakon pročitanog romana „Kraj dana“ autora Aleksandra Srdanovića
SRDANOVIĆEV „KRAJ DANA“ O ZLOČINU U ŠAHOVIĆIMA I BIHORSKOM KRAJU
Procitaj komentar

Autor: Velija Murić
Objavljeno: 23. December 2024. 13:12:26
Roman "Kraj dana" autora Aleksandra Srdanovića donosi tešku i potresnu priču o događajima koji su ostavili dubok trag na istoriju i kolektivno pamćenje jednog kraja. Kroz naraciju koja obuhvata dva ključna istorijska događaja – masakr u Šahovićima 1924. godine i pokolj u bihorskom kraju 1943. godine – autor nam nudi roman koji je i istorijski dokument i psihološka analiza. Likovi romana, posebno glavni junak – kraljevski oficir – nose priču o ličnoj i kolektivnoj odgovornosti, moralnim dilemama i tragičnim posljedicama ljudske zlobe i ravnodušnosti.

Istorijski okvir i tema

Centralna tema romana su stravični zločini počinjeni nad bošnjačkim stanovništvom, najprije u Šahovićima 1924. godine, kada su stotine ljudi brutalno ubijeni, a potom u bihorskom kraju tokom četničkih pohoda 1943. godine, kada je, prema podacima, stradalo više od 8000 nedužnih civila.

Šahovićki masakr, predstavljen kroz sjećanja mladog oficira, opisuje zločine koje on nije spriječio, čime je indirektno postao sudionik. Iako njegova uloga ostaje pasivna, posljedice koje taj događaj ostavlja na njegovu svijest prate ga do kraja života. Autor ukazuje na sistemsku nepravdu – nikome iz tadašnjih vlasti nije suđeno za ove zločine, a glasovi žrtava ostali su zanemareni.

Drugi događaj – pokolj u bihorskom kraju 1943. godine – oslikava brutalnost četničkih jedinica, podstaknutu idejom etničkog čišćenja. Glavni junak, sada dio te vojske, prolazi kroz unutrašnje preispitivanje, suočavajući se sa sopstvenom nemoći i krivicom.

Likovi i psihološka dubina

Kroz lik kraljevog oficira, Srdanović oslikava unutrašnju borbu čovjeka koji se nalazi u konfliktu između svoje vojničke dužnosti i moralnih principa. On ne uspijeva da se odupre sistemskoj mašineriji nasilja, ali kroz svoja sjećanja i monologe pokazuje duboko saosjećanje i žaljenje. Njegovo prisustvo na dva ključna mjesta zločina – Šahovićima i bihorskom kraju – čini ga simbolom nemoćnog svjedoka istorije.

Poseban odnos gradi se između oficira i njegovog strica, razborite i poštovane ličnosti koja slijedi komunistički pokret. Njihovi različiti pogledi na svijet i razilaženje tokom rata oslikavaju podijeljenost tadašnjeg društva. Stric, iako privržen ideji socijalne pravde, zadržava ljudskost i razboritost, što ga čini kontrapunktom oficiru.

Ljubavna nit i moralna dilema

Ljubavna priča između oficira i muslimanske djevojke dodaje sloj emocionalne dubine romanu. Njihova veza simbolizuje nadu u prevazilaženje nacionalnih i vjerskih podjela, ali u isto vrijeme pokazuje krhkost te nade u svijetu obilježenom nasiljem. Oficir nikada ne uspijeva da prevaziđe osjećaj krivice što nije zaštitio njenog oca tokom masakra u Šahovićima. Njegova odluka da napusti vojsku tokom pohoda i ode u selo gdje je ona živjela pokazuje njegovu želju za iskupljenjem, iako ga ono konačno odvodi u smrt.

Poruka romana

"Kraj dana" je roman koji postavlja teška pitanja o odgovornosti pojedinca u vrtlogu istorijskih događaja. Autor ne nudi jednostavne odgovore, već kroz introspektivne monologe i složene odnose likova poziva čitaoca na razmišljanje o ljudskoj prirodi, moralnim izborima i naslijeđu zločina.

U isto vrijeme, roman je kritika ćutanja koje je pratilo ove događaje. Srdanović ukazuje na potrebu da se o zločinima govori, kako bi se čuvala sjećanja na žrtve i spriječilo ponavljanje istorije. Njegova pozicija kao autora srpsko-crnogorskog porijekla daje dodatnu dimenziju djelu, jer podsjeća na univerzalne vrijednosti ljudskosti i pravednosti.

Lični osvrt

"Kraj dana" je izuzetno snažan roman koji nas suočava sa najmračnijim poglavljima istorije Balkana. Kroz životne priče svojih junaka, Aleksandar Srdanović nas podsjeća na važnost pojedinačne odgovornosti i moralnog integriteta, čak i u vremenu kada su te vrijednosti najviše na iskušenju. Njegova sposobnost da poveže istorijske činjenice s emocionalnom dubinom likova čini ovaj roman jedinstvenim podsjetnikom na strašne posljedice ćutanja i zaborava.


Velija Murić, adv. – poč. ak. DANU

VRH



Ostali prilozi:
» TITO JE PRESUDIO (2)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 13. January 2025 19:48
» POVRATAK NA SELO ILI ŽIVOT U URBANIM SREDINAMA
Velibor Živkov | 09. January 2025 16:13
» RADOVAN ZOGOVIĆ (19.AVGUST 1907.- 05.JANUAR 1986.)
Doc. dr. sc. med. Safet Lješnjanin | 08. January 2025 15:46
» LEJLETU-L-REGAIB (NOĆ ŽELJE)
Bajram Osmanović | 03. January 2025 12:51
» ŠTA NAMA ZNAČE HAŠKE PRESUDE?
Bakir Tirić | 02. December 2024 13:55
» PUT JEDNOG IMAMA...
Bošnjaci.Net | 28. November 2024 14:55
» TROJKAŠKA EGZEKUCIJA BOSNE I HERCEGOVINE!
Bošnjaci.Net | 27. November 2024 13:47
Ostali prilozi istog autora:
» SANDŽAČKI ISTORIJSKI USUD
17. March 2024 17:52
» DRŽAVNIM KLJUČEM ZAROBLJENA PRAVDA
19. February 2024 02:56
» PREGLASNA TUŽILAČKA TIŠINA
22. January 2024 20:47
» PISMO „SVEVIŠNJEM“
01. November 2023 20:20
» ŠTRPCI KAO NEZABORAV
10. July 2023 19:43
» CRNA GORA - ZABORAVLJENI ZLOČINI
13. February 2023 20:56
» SANDŽAK IZMEĐU ISTOKA I ZAPADA
09. January 2023 01:49
» SPORA PRAVDA, GOTOVA NEPRAVDA
22. October 2022 12:59
» ONI ĆE BJEŽATI OD SEBE
28. December 2021 22:22
» HODAJUĆI "MRTVACI"
09. November 2021 02:45
» JUSTICIJA TE ZOVE
19. June 2021 12:42
» ZLOČINI BEZ KAZNI
08. June 2021 03:08
AdaBojanaKuca.jpg
Optuzujembann.jpg
Feljtonalijaizetbegovic.jpg
fastvee.gif
EnesTopalovic54.jpg
AtentatnaBosnuavdohuseinovic1mart2022ad.jpg
Beharban.jpg
DokfilmBosnjaci454.jpg
hrustanbanner20april2020.jpg
BANA34234.jpg
ArmijaBiH.gif
NjegosMilo.jpg
bosanskahistorijabanner.png
zlatni ljiljani.jpg
njegosvirpazar.gif
Istraga-poturica.gif
hotel_hollywood_ilidza_sarajevo.gif