Ogromna je korist od postavljanja spomenika posljednjem bosanskom banu i prvom bosanskom kralju, Tvrtku I. Kotromaniću! Zahvaljujući tom događaju pokrenula se u javnosti rasprava o svemu onome što se dugo i uporno, s razlogom, krilo i patvorilo. Postavljeno je i pitanje koje je vjere bio taj vladar? Falsifikovanoj historiji ovih prostora, krojenoj u Srbiji i, samo po ovom pitanju njenoj bratskoj, državi Hrvatskoj, primakao se kraj! Osnovana pitanja o položaju srednjovjekovne Bosne, njenog društvenog uređenja, njenih granica, vjere koja se na ovim prostorima ispovijedala i svega ostalog, traže argumentovane i dokazive odgovore, a u knjigama koje su dojučerašnji okupatori štampali i tiskali, njih nema! Umjesto istine, veličanstvene historije države Bosne, pisani su i u školama izučavani mitovi i laži. Nigdje i nikada nije objašnjeno zašto se njeno stanovništvo, tog vremena, naziva jereticima, odnosno hereticima, paganima, katarima, babunima, bogumilima... Zašto je ono tako često bilo izloženo ubijanju i progonima, doslovnom genocidu od strane sljedbenika katoličanstva i pravoslavlja? Izmišljena je nekakva crkva bosanska o čijem postojanju nikakvih arheoloških tragova nema i tako totalno zamagljen odgovor na ovo pitanje. U šta je vjerovao narod Bosne i šta je to u toj vjeri toliko iritantno za druge pa su ga na sve načine i milom i silom, nastojali odvojiti od nje?

Profesor Fikret Hafizović u svojim esejima, pa rahmetli muftija Muamer Zukorlić u knjizi Etika- Epistemologija etike antičkog doba i srednjeg vijeka, su prije, a magistar Tahana Komarica ovih dana, knjigom, Arije, prvi bosanski djed, temeljito objasnili vjeru koja je od tristotih godina ovog milenija bila vjera stanovnika Balkana, tadašnjeg Ilirika, a kasnije države Bosne i njenog stanovništva. Osnivač vjere arijanstva, Arije (250-336) teolog, sveštenik i pjesnik, usprotivio se činjenici da crkva Isa a.s. (Isusa) pretvara u Boga. On je tvrdio da je Bog neiskazivo biće koje se ne može porediti ni sa čim. Zbog toga je od strane crkve proglašen heretikom i zajedno sa svojim sljedbenicima prognan u Ilirik, područje koje je pokrivalo veliki dio Balkana. Arijanstvo nije, kao druge vjere, imalo kler koji je uz sve povlastice vladao državama tog vremena. Svi njegovi sljedbenici su živjeli od svog rada, zajedničke molitve su obavljane na otvorenom ili za tu svrhu samo natkrivenim prostorima. Ta vjera u Jednog Boga koja je naređivala činjenje dobra i afirmisala pošten rad svakog pojedinca kao jedini ispravan način življenja, Božijeg poslanika Isa a.s. (Isusa) je uvažavala kao čovjeka koji je imao i obavio svoju misiju, ali je osporavala njegovo raspeće i uskrsnuće, a slike, kipove, krst, krštenje i crkvena zvona kao i izjednačavanje njegove majke Merjeme (Marije) i meleka Džibrila (anđela Gabrijela) sa Bogom, odbijala prihvatiti! Znači, monoteizam je vjera Bosne od Arija do dolaska Osmanlija, odnosno sultana Mehmeda II, zvanog el Fatih u čijim spisima osta zabilježeno da je stanovnike Bosne zatekao u ispovijedanju vjere izvornog Indžila (Jevanđelja). Kur'an nije negirao niti jednog božijeg poslanika spomenutog u Bibliji (Novom i Starom zavjetu) i što je krucijalno, za Boga, Allaha dž.š, u suri Ihlas (Kul huvallahu) je rečeno da nije rodio, rođen nije i da mu niko ravan nije. Znači, posljednji Božiji poslanik Muhammed a.s. je, četiri vijeka kasnije, u objavi koja mu je spuštena, potvrdio Božiju neuporedivost koju je zastupao Arije! Ako znamo da su za muslimane (Bogu odane ljude) koji svoje vjerovanje zasnivaju na La ilahe ilallah (nema Boga sem Allaha), svete sve dotadašnje vjerske knjige i Tevrat i Zebur i Indžil (Tora, Stari Zavjet i Novi Zavjet) onda je jasno zašto su stanovnici Bosne masovno prihvatili Kur'an i islam! Pjesnik, istraživač i veliki zaljubljenik stećaka, Mehmedalija Mak Dizdar, je argumentovano dokazao da je prvo Jevanđelje u Evropi, prevedeno u Bosni na tadašnju glagoljicu, a kasnije prepisivano i na bosančicu, bosansku ćirilicu. Mnoge te knjige se sada nalaze u crkvenim bibliotekama širom svijeta. Od Moskve do Beča i Beograda. Istražujući stećke, bosanske nadgrobne spomenike, on je prenio stihove sa jednog od njih koji kažu da na prijestoljima Petra i Pavla (znači u Konstatinopolju i Rimu) sjedi tijelo samoga đavla. To je bilo mišljene naroda Bosne o crkvenim velikodostojnicima katoličanstva i pravoslavlja i državama koje su te crkve formirale kao i o njihovim nametnutim nepravednim porezima zbog kojih je narod jedva preživljavao, a crkveni velikaši uživala u raskoši, gozbama i orgijama. To je uzrok antagonizma zbog kojeg su te povlaštene elite, istoka i zapada, nastojale u korijenu uništiti Arijevo učenje koje je zahvatilo Francusku, Njemačku i Italiju. Sljedbenici arijanstva su u ovim državama tragično okončavali svoje živote na lomačama i groznim napravama za mučenje koje su se nalazile u rukama crkvene inkvizicije. Za taj vremenski period hrvatski književnik i mislilac, Miroslav Krleža, reče da je u mraku srednjeg vijeka, Bosna bila jedino evropsko ostrvo gdje se poštovala sloboda savjesti i uvjerenja! U njoj su utočište nalazili svi oni koji, zbog svog vjerskog ubjeđenja, morali, ali i uspjeli pobjeći od drakonskih kazni crkvene vlasti širom Evrope!

Veliki vladar, Flavije Teodosije (347-395) je podijelio svoje ogromno carstvo na istočno i zapadno i ostavio u nasljedstvo dvojici svojih sinova. Linija razgraničenja carstava je trebala ići preko tadašnje države Bosne, ali je Bosna u svojim granicom, sa obadvije strane, zaobiđena i ostala cijela, što bi danas rekli, neutralna, jer ni čuveni Teodosije, za svoje vladavine, nije uspio vojno pobijediti arijance. Poslije velikog crkvenog raskola 1054. godine i formalno je razdvojeno katoličanstvo i pravoslavlje. Ovdje je bio presudan geografski faktor jer katoličanstvo se od svog nastanka, interesno uvezivalo sa tadašnjom vladajućom vjerom, rimskim mnogoboštvom, pa je simbioza ovih vjera nazvana rimokatoličkom, a istočno kršćanstvo, u svoju vjeru zvanu pravoslavlje, takođe iz istih razloga, ugradilo je elemente grčkog mnogoboštva i nazvalo svoje sljedbenike grčkim pravoslavcima. Očiglednom, kroz vrijeme sve većem odstupanju od vjerskih načela koje je propovijedao Isa a.s., obje ove crkve su imale ogroman problem sa Arijevom vjerom koja svjedoči njihovoj nedosljednosti. Sada bi trebalo biti potpuno jasno zašto je narod Bosne, kroz vrijeme konstantno, bio napadan, ubijan i proganjan od strane papinih kaznenih vojnih formacija, koje su dolazile sa zapada i isto tako krvavih pohoda vojski sa istoka. On samim svojim postojanjem svjedoči o odstupanju od autentičnosti druge dvije vjere i njihovom prelasku iz monoteizma u trojstvo, odnosno polietizam! Na taj način se potkopava temelj vlasti koja je bila produžena ruka crkve. Stanovništvo države Bosne se tako, zbog svoje monoteističke vjere, našlo i još uvijek nalazi u poziciji nepoželjnog svjedoka, kojeg u interesu svjetskih demagoških vlastodržaca, treba što prije i što temeljitije eliminisati. Po svaku cijenu!

Na kraju se, kao odgovor na pitanje postavljeno u naslovu teksta, sam po sebi nameće zaključak da su Kulin ban, kralj Tvrko I. Kotromanić, kraljica Katarina i sve Kosače kao i ostali vladari Bosne bili Arijevi sljedbenici i vjerovali u Jednog Boga, isto kao i narod kome su i sami pripadali!