Računica zvaničnog Beograda je jasna. Ukoliko Srbija bude morala da se odrekne Kosova – što je neminovnost, EU će na insistiranje Srbije, morati da pristane na mirni raspad Bosne i Hercegovine, kako bi izbjegla veće potrese i nestabilnosti na Zapadnom Balkanu. Zauzvrat Srbija će odmah pristupiti NATO-u i odreći se svih veza sa Rusijom. Ovakva kalkulacija zvaničnog Beograda se bazira na premisi da je Srbija ključni cilj širenja NATO-a na Zapadni Balkan kako bi se anulirao ruski uticaj u ovom dijelu Evrope. To je stvarni razlog zbog čega Srbija teži ka EU, sve drugo je puka demagogija. Sa druge strane Srbija se ne odriče Rusije praveći na taj način balans, ukoliko EU želi Srbiju bez Kosova ili Republike Srpske, Srbija će prići ruskom vojnom i političkom savezu ODKB u kojem je trenutno u statusu promatrača.

U julu 2016. godine, NATO je na istočne granice EU (Baltičke države) poslao simboličnih 4000 vojnika sa kompletnom pratećom opremom, oklopnim vozilima, artiljerijom i avijacijom. Ovim potezom NATO je demonstrirao da je svih 28 zemalja članica voljno braniti i države koje nisu članice NATO-a, a imaju kandidatski status. Taj potez, iako simboličan, je poslalo snažnu poruku Moskvi da NATO neće dozvoliti dalju destabilizaciju ovog ili bilo kojeg drugog djela Evrope, što se u svakom slučaju odnosi i na Zapadni Balkan. Šta više, ulaskom Crne Gore u NATO i pored pokušaja destabilizacije iz Rusije, Sjedinjene Američke Države i NATO saveznici su pokazali da su i pored brojnih neslaganja, ipak saglasni da na Zapadnom Balkanu i drugdje u Evropi može biti samo jedna sfera političkog i ekonomskog uticaja. I pored ovako jasno iznesenog stava SAD-a i zemalja članica EU koje su ujedno i vodeće članice NATO-a, gdje slobodno možemo ubrojiti i Veliku Britaniju, zvanični Beograd i dalje kalkulira kada je u pitanju ulazak Srbije u NATO. Razlog je jednostavan, bez jake podrške Rusije, Srbija ne može da računa na vraćanje Kosova u svoj ustavno-pravni okvir. Međutim, vrlo obazrive izjave predsjednika R. Srbije A. Vučića koje su date u zadnje vrijeme govore u prilog činjenici da se u Beogradu polako formulira stav da je priča sa Kosovom završena. Naravno, Srbija sasvim sigurno neće priznati Kosovo kao nezavisnu državu u dogledno vrijeme, ali politički zaokret Srbije u vezi mekšeg pristupa Kosovskom pitanju će u osnovi biti baziran na priznavanju realnosti, što će iz te perspektive otvoriti vrata za put ka samostalnosti BiH entitetu Republika Srpska po istom osnovu.

Računica zvaničnog Beograda je jasna. Ukoliko Srbija bude morala da se odrekne Kosova – što je neminovnost, EU će na insistiranje Srbije, morati da pristane na mirni raspad Bosne i Hercegovine, kako bi izbjegla veće potrese i nestabilnosti na Zapadnom Balkanu. Zauzvrat Srbija će odmah pristupiti NATO-u i odreći se svih veza sa Rusijom. Ovakva kalkulacija zvaničnog Beograda se bazira na premisi da je Srbija ključni cilj širenja NATO-a na Zapadni Balkan kako bi se anulirao ruski uticaj u ovom dijelu Evrope. To je stvarni razlog zbog čega Srbija teži ka EU, sve drugo je puka demagogija. Sa druge strane Srbija se ne odriče Rusije praveći na taj način balans, ukoliko EU želi Srbiju bez Kosova ili Republike Srpske, Srbija će prići ruskom vojnom i političkom savezu ODKB u kojem je trenutno u statusu promatrača.

Vraćanjem objekta Veliki Žep pod jurisdikciju države BiH, na simboličan način se završava i priča o agresiji na Republiku BiH. Naime, u ratnoj vještini se smatra da je osvajanje komandnog mjesta – generalske osmatračnice po pravilima ratovanja poraz neprijatelja kojem je onemogućeno da dalje komanduje i održava vezu sa svojim jedinicama sa tog mjesta. U tom kontekstu treba istaći da je objekat Veliki Žep sa ukupno 5000 m2 sa tri povezana podzemna objekta za boravak najmanje 500 ljudi i najsofisticiranijom telefonskom centralom u ovom djelu Evrope u nekadašnjim planovima JNA u slučaju rata trebao je da bude komandno mjesto Teritorijalne Odbrane SR BiH. Međutim, u agresiji na RBiH tu je bio smješten Glavni štab tzv. VRS odnosno operativne grupe Vojske Jugoslavije u BiH.

Mekši pristup ovom pitanju, odnosno rafiniran tzv. Vučićev diplomatski pristup ogleda se u varijanti B za Srbiju koja bi se bazirala na 12% teritorije Kosova koja bi prešla u tzv. Savez srpskih opština na Sjeveru Kosova, dok bi istovremeno entitet Republika Srpska (49 % teritorije BiH) zadržao svoj sadašnji status široke autonomije. Time Srbija bez, separacija, pripajanja, velikih političkih potresa i sukoba na Zapadnom Balkanu dobija dodatnih 61% teritorije na kojem ima ogroman politički, vojni i ekonomski uticaj što je u osnovi nešto modificirano ostvarivanje ideje Velike Srbije. Zato je Srbiji neophodan Milorad Dodik koji stalnom destabiliziranjem Bosne i Hercegovine daje priliku Srbiji da svoj veliki politički uticaj trenira na smirivanju stanja i stabilizaciji prilika u BiH glumeći velikog mirotvorca koji je zabrinut za stabilnost kompletnog regiona. Istovremeno, kroz medije se konstantno nameće priča o terorističkoj prijetnji koja je ekskluzivno vezana za BiH i povratnike sa ratišta u Siriji iz većinske bošnjačko-muslimanske zajednice iako je statistički gledano više lica iz Srbije boravilo i na teritoriji Libije i na teritoriji Sirije tokom tamošnjih sukoba i to na raznim stranama. No, bez obzira na to, terorizam se usko povezuje sa Bošnjacima kako bi se na toj „etitketi“ razbila ideja o svojevrsnom post-dejtonskom dovršavanju države Bosne i Hercegovine na građanskom odnosno evropskom principu. Građanska država Bosna i Hercegovina znači kraj dominacije Srbije u regionu, jer svaka reforma Ustava BiH vodi ka neminovnom gašenju oba entiteta, što znači i gašenje široke autonomije koju danas ima entitet RS. Dakle, svaka normalizacija države BiH, a posebno njen ulazak u NATO, Srbiji remeti njenu kompletnu nacionalnu strategiju. Zbog toga se zadnjih dana u BiH i dešava priča o malom voždu i Velikom Žepu u kojoj Dodik pokušava da fingirajući državu u državi sprovede još jedan nelegalni referendum o ulasku BiH u NATO.

Ko će kome razbiti jaja: Vučić i Dodik (Foto: Tanjug)

Odluka Ustavnog Suda BiH u vezi državne imovine u ovom konkretnom slučaju, vojne imovine koja se nalazi na teritoriji entiteta RS (objekat Veliki Žep kod Han Pijeska) prvi je znak normalizacije države BiH i njenog odnosa prema vlastitoj imovini i teritoriji. Zato su i burne reakcije iz entiteta RS, jer se time na najdirektniji način ugrožava srpska nacionalna strategija u kojoj entitet RS zajedno sa Kosovom zauzima ključno mjesto. Vraćanjem objekta Veliki Žep pod jurisdikciju države BiH, na simboličan način se završava i priča o agresiji na Republiku BiH. Naime, u ratnoj vještini se smatra da je osvajanje komandnog mjesta – generalske osmatračnice po pravilima ratovanja poraz neprijatelja kojem je onemogućeno da dalje komanduje i održava vezu sa svojim jedinicama sa tog mjesta. U tom kontekstu treba istaći da je objekat Veliki Žep sa ukupno 5000 m2 sa tri povezana podzemna objekta za boravak najmanje 500 ljudi i najsofisticiranijom telefonskom centralom u ovom djelu Evrope u nekadašnjim planovima JNA u slučaju rata trebao je da bude komandno mjesto Teritorijalne Odbrane SR BiH. Međutim, u agresiji na RBiH tu je bio smješten Glavni štab tzv. VRS odnosno operativne grupe Vojske Jugoslavije u BiH.

Da li će se ova simbolična poruka Ustavnog Suda BiH o prošlosti i budućnosti ove zemlje shvatiti na pravi način u entitetu RS i Srbiji ostaje da se vidi. Ono što je sigurno, Srbija svoju vanjsku politiku više neće moći graditi na štetu svojih susjeda i da će se politici mira i stabilnosti Zapadnog Balkana, a protiv mijenjanja granica silom, morati strogo povesti računa i u Beogradu i u Moskvi. U protivnom može se desiti da NATO spremi simboličnih, ali do zuba naoružanih 4000 vojnika u BiH kao zemlju kandidata za članstvo iza kojih stoji sva sila 18. američkog zračno-desantnog korpusa.