Stoljeća koja su iz nas, balkanski prostor, su obilježila s jednim burnim i turbulentnim vremenima. U drugoj polovini 19. stoljeća desio se jedan od najvećih egzodusa muslimanskog stanovništva iz tadašnje Kneževine Srbije. S obzirom da je ovo bio jedan od tri egzodusa, koji su se tada dogodili, mogli bismo kazati, u kratkom periodu, ova i godina iza nas, je bila godišnjica od 150 godina ovoga protjerivanja. Obzirom da je o ovome jako malo pisano i pričano, a da se muslimanima dogodilo još nekoliko protjerivanja, nakon toga perioda, Medžlis islamske zajednice Orašje, zajedno s Tuzlanskim muftijstvom kome i pripada, pokrenuo je inicijativu i aktivnosti za obilježavanje ove bitne godišnjice. Nije slučajno inicijativa potekla baš iz Orašja, s obzirom da je Orašje jedino mjesto koje je ostalo nepokoreno i neprotjerano u posljednjoj agresiji (1992-1995 god.) na Bosnu i Hercegovinu. U Orašju je ostala i jedina neporušena sultanska džamija „Azizija“ koju je tadašnji sultan Abdu-l-Aziz dao izgraditi za kako se navodi „sultanove musafire“ prije 150 godina. Tada se i formiralo novo naselje, također za te protjerane „sultanove musafire“, Donja Azizija, današnje Orašje. Zbog toga je Orašje i imalo sve predispozicije za održavanje ovakve jedne manifestacije, u sklopu koje je bio i internacionalni naučni simpozijum pod nazivom „150 godina od protjerivanja muslimana iz Kneževine Srbije“.

Manifestacija koja je upriličen trajala je četiri dana u periodu od 06.-09.09.2012. / 19.-22. ševvala 1433. h.g. i obuhvatila je više različitih sadržaja kao što su: naučni, vjerski, kulturni, sportski, muzički itd.

Plod toga naučnog simpozijuma jeste zbornik radova koji sadrži 18 predavanja i hutbu koja je održana u petak 07.09.2012. / 20. ševvala 1433. h.g. neposredno pred otvaranje ovoga simpozijuma. Također se u zborniku nalaze i spiskovi protjeranih muslimana, a koji su se doselili u tadašnju Donju Aziziju, odnosno današnje Orašje. Ovakvi spiskovi se nalaze u Orijentalnom institutu u Sarajevu i kao takvi su navedeni u radu. Također u jednom od radova se nalaze imami Azizija džamija, što smatramo također zanimljivim za čitalačku javnost. Radovi u zborniku su uvršteni autentično, kako su i dostavljeni od samih autora.

Ovaj zbornik radova koji je prikupljen, urađen je s željom da izlaganja koju su nam u ta dva dana iznijele eminentne ličnosti iz ove oblasti, ne ostanu samo na usmenom izlaganju koje će se spominjati jedno kratko vrijeme i kao sve ostalo prepustiti zaboravu ili samo sjećanju. Ovako ćemo biti sigurni da ćemo budućim generacijama ostaviti trag za daljnje proučavanje i sjećanje s željom da nam se crni dani historije više ne ponavljaju.

Napomena: Cijena Zbornika je jedinstvena od samo 10 KM, iz razloga što se želi ovu publikaciju učiniti dostupnim što većem broju zainteresiranih osoba. Zbornik se može nabaviti u Medžlisu islamske zajednice Orašje ili mr.sc. Mirsad Arnautalić na slijedeći kontaktakt mail: [email protected] ili mob. 061 273 004

O sadržaju Zbornik
Zbornik radova je štampan na B5 formatu, tvrdog je uveza i ima 432 stranice. Ovom prilkom Vam donosimo sadržaj kako biste pobliže imali uvid u tema i izlagače s simpozijuma.
1. Dr. SAFET BANDŽOVIĆ (Institut za istoriju Sarajevo) – Muslimani u Smederevskom sandžaku: progoni i pribježišta (1804-1862)

2. Dr. GALIB ŠLJIVO – Protjerivanje stanovništva islamske vjere iz Kneževine Srbije 1830-1878. godine

3. Dr. FIKRET KARČIĆ (Pravni i Fakultet islamskih nauka u Sarajevu) – Protokol konferencije u Kanlidži 1862.: pravno-historijska analiza odredaba o muslimanskom stanovništvu

4. Dr. ENES DURMIŠEVIĆ (Pravni Fakultet Sarajevo) – Muslimani u srpskoj kulturno-političkoj misli (ili: „trebljenje turaka“ kao nacionalni program)

5. Dr. ADIB ĐOZIĆ (Filozofski fakultet Univerziteta u Tuzli) – Ideologija nacija-države i zločini etničkog čišćenja i genocida nad Bošnjacima u 19. i 20. stoljeću

6. Dr. IZET ŠABOTIĆ (Arhiv Tuzlanskog kantona i Filozofski fakutet Univerziteta u Tuzli) – „Načartanije“ – temeljni projekat iseljavanja muslimana iz Kneževine Srbije

7. Dr. IZET IBRELJIĆ i Dr. SALIH KULENOVIĆ (Univerzitet u Tuzli) – Ekonomsko-historijski aspekti i geopolitičke posljedice prisilnih migracija muslimanskog stanovništva 1860-tih godina iz Srbije u Bosnu i Hercegovinu

8. Dr. SENAID HADŽIĆ (Filozofski fakutet Univerziteta u Tuzli) – Prosjetitelji Kneževine srbije i njihova uloga u progonu muslimanskog stanovništva od početka 19. Stoljeća do nokferencije u Kanlidži 1862.

9. Dr. AYŠE ZIŠAN FURAT (Teološki fakultet Istambul) – Muslimanske migracije iz Srbije nakon 1862. godine: osvrta na osmansku štampu

10. Dr. HATICE ORUC (Univerzitet u Ankari, Fakultet za jezik, povijest i geografiju, Odsjek za povijest) – Seoba muslimana iz Kneževine Srbije i formiranje novih naselja u Bosni (1862-1865)

11. Dr. EDIN MUTAPČIĆ (Pravni fakultet Univerziteta u Tuzli) – Demografske specifičnosti Bosanske Posavine prije muhadžirske kolonizacije 1862. godine

12. Dr. AZEM KOŽAR (Društvo historičara Tuzla) – Prilike u Bosanskom ejaletu/vilajetu u vrijeme doseljavanja muslimana/Bošnjaka iz srbijanskih gradova tokom sedme decenije 19. stoljeća

13. Dr. AMIRA TURBIĆ-HADŽAGIĆ (Filozofski fakultet Univerziteta u Tuzli) – Antroponimija Gornje Azizije iz 1292. g. A.H. / 1875. A.D.

14. Mr. MIRSAD ARNAUTALIĆ (Medžlis islamske zajednice Orašje) – Spiskovi protjeranih muslimana 1862/63. godine iz Beograda, Šapca, Užica i Sokola, a koji su se naselili u današnjoj Donjoj Aziziji – Orašju

15. Mr. KEMAL BAŠIĆ (historičar) – Vjersko-prosvjetne prilike muslimana Bosne i Hercegovine doseljenih iz Srbije sredinom XIX stoljeća

16. Dr. SALIH KULENOVIĆ I DR. (Prirodno-matematički Fakultet Univerziteta u Tuzli) – Bošnjačko-muslimanske familije Osata nekad i danas

17. Mr. NUSRET KUJRAKOVIĆ (Medžlis islamske zajednice Gradačac) – Vakuf Azizija džamija u Orašju, bosanskom Šamcu, Brezovom polju novom iz popisa 1911. godine

18. h.OSMAN ef. KAVAZOVIĆ (dugogodišnji imam Azizija džamije u Brezovom Polju) – Imami Azizija džamija u Bosni i Hercegovini

19. Dr. SEAD SELJUBAC (Muftijstvo tuzlansko i Behram-begova medresa Tuzla) – Hutba - Tri Huseina (održana 07.09.2012. / u Džamiji „Aziziji“ u Orašju).