Adi IMAMOVIĆ: Koliko je Evropska unije doprinijela da Evropa postane kontinent mira najbolje će vam reći građani zemalja bivše Jugoslavije. Ona ništa nije učinila da spriječi agresiju protiv Bosne i Hercegovine, granatiranje Sarajeva i Dubrovnika, masakr u Vukovaru i genocid u Srebrenici i desetak drugih gradova u BiH. Sve se to dešavalo nekoliko kilometara od njenih granica. Imala je sve mehanizme moći da to spriječi, ali „Gospođa“ je zatovrila oči i nijemo posmatrala, sve dok se nije umiješao „Kaouboj“ sa drugog kontinenta.

Nobelovu nagrada za mir ove godine je dobila „Gospođa“ koja je napunila 61 godinu. Potiče iz šestočlane porodice, koja je izašla iz rata. Po rođenju je dobila ime Evropska zajednica za ugalj i čelik, ali su se tokom djetinjstva roditelji predomislili i promijenili joj ime u Evropska ekonomska zajednica. Političko punoljetstvo stiče 1993. godine u Mastrihtu, gdje dobija naziv Evropska unija. Kao razlog dobijanja Nobelove nagrade navedena je uspješna borbe za mir, pomirenje, demokratiju i ljudska prava, stabilizirajuću ulogu koju je pomogla da se najveći dio Evrope iz kontinenta rata pretvori u kontinent mira.

Koliko je Evropska unije doprinijela da Evropa postane kontinent mira najbolje će vam reći građani zemalja bivše Jugoslavije. Ona ništa nije učinila da spriječi agresiju protiv Bosne i Hercegovine, granatiranje Sarajeva i Dubrovnika, masakr u Vukovaru i genocid u Srebrenici i desetak drugih gradova u BiH. Sve se to dešavalo nekoliko kilometara od njenih granica. Imala je sve mehanizme moći da to spriječi, ali „Gospođa“ je zatovrila oči i nijemo posmatrala, sve dok se nije umiješao „Kaouboj“ sa drugog kontinenta.

Međutim, da „Gospođa“ ne zaslužuje Nobelovu nagradu za mir danas najbolje govore ulice Grčke, Španije, Portugala, Italije, Francuske, Velike Britanije, gdje građani bacajući kamenje na institucije svojih država traže socijalnu pravdu. Također, govori činjenica da Evropska unija u svom članstvu ima neke od najvećih svjetskih trgovaca oružjem: Veliku Britaniju, Francusku, Njemačku, Italiju. Ima dvije države sa nuklearnim naoružanjem, Veliku Britaniju i Francusku, i nema ni pokušaja razoružanja, kao ni pritisaka drugih članica da se to učini. Najviše novca za naoružanje u 2011. godini su potrošile Sjedinjene Američke Države 41% na globalnom nivou. Slijedi Kina sa 8.2%, zatim Rusija sa 4.1%, Velika Britanija 3.6%, Francuska 3.5%, Japan 3.4%, Saudijska Arabija 2.8%, Indija 2.8%, Njemačka 2.7% i Brazil 1%. Ukoliko saberemo navedene zemlje Evropske unije, dobijamo 9.8 procenata, što Uniju svrstava na drugo mjesto, ispred Kine, po trošenju novca na naoružanje.

Postavlja se pitanje, koji su razlozi za dobijanjem ovako prestižne nagrade. Najveći razlog koji se navodi, jeste pokušaj vraćanje poljuljanog ugleda zahvaćenog ekonomskom krizom. Paradoksalno je to što je Norveška, čiji komitet parlamentaraca dodijeljuje mirovnog Nobela, dva puta referendumom odbijala pristupiti Evropskoj uniji. Na konto ovoga, moguće je doći do zaključka da se radi o pokušaju stare norveške elite, da Norvešku uvuče u EU.

Novac koji ide uz nagradu mogao se daleko bolje upotrijebiti, jer postoje stotine vrijednijih organizacija i pojedinaca kojima bi novčana nagrada značila mnogo, kao podsticaj za još bolji angažman na polju mira.

Odluka da se dodjeli Nobelova nagrada za mir Evropskoj uniji prouzrokovala je narušavanjem ugleda najprestižnijoj nagradi

Mnogi stvaraoci poput Zola, Džojsa, Tolstoja, Franc Kafke i sl. nisu dobili Nobela. Komisija za dodijelu Nobelove nagrade za mir nikada nije dodijelila nagradu Gandiju , ali zato jeste aktualnom američkom predsjedniku Baraku Obami, koji je nagradu dobio 2009. godine, samo par nedjelja pošto je položio zakletvu. Obama je zaslužan za povećanje broja vojnika u Afganistanu i vođenjem rata bespilotnim letjelicama u Jemenu i Pakistanu, kao i podržavanjem rata u Libiji. Dobio ju je i Kisindžer, koji je svijetu poznat po svemu samo ne po miru. Jasar Arafat i Jitzak Rabin dobitnici mirovnog Nobela su zaslužni za “mir” potpisan u Oslu 1993. godine između Palestinaca i Jevreja, ovo se može dovesti u kontekst Kafkine ironije, da tvorci trajnog rata se ponekad nagrađuju za donošenje privremenog mira. Kolasalnim promašajem smatra se dodijeljivanje nagrade Fricu Haberu za doprinos hemiji. Nobelovac je postao, jer je razvio industrijsku proizvodnju amonijaka, kao i razvoj otrovnih gasova, koji su se koristili na bojnim poljima, od kojeg je stradalo preko 90 000 ljudi tokom Prvog svjetskog rata. Nakon toga je prozvan kao „otac hemijskog rata“.

Možemo konstatovati da „Gospođi“ ova nagrada ne znači mnogo, ona će i dalje nastaviti svoje pseudopacifističko djelovanje. Međutim, odluka da se dodjeli Nobelova nagrada za mir Evropskoj uniji prouzrokovala je narušavanjem ugleda najprestižnijoj nagradi.