Mr. Ahmed KULANIĆ: Kada govorimo o pristupanju Bosne i Hercegovine Evropskoj Uniji, jedini segment u kojem naša država ne kasni za članicama kao i kandidatima za članstvo u Evropskoj Uniji jeste stav prema islamu i muslimanima. Tome u prilog ide i drugi izvještaj o Islamofobiji na području Rijaseta Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini. Naime, pored „ustaljene“ prakse u Bosni i Hercegovini da se vrše napadi na vjerske objekte i vjerske službenike (u 2011 godini desilo se 51 napad na vjerske objekte/službenike što predstavlja povećanje od skoro 50% u odnosu na 2010 godinu, 75% u odnosu na 2009 godinu te preko 85% u odosu na 2008. godinu, nerijetko se dešava i diskriminacija prilikom zapošljavanja –najčešće bosanskohercegovačkih muslimanki koje nose mahramu i to najčešće u javnom sektoru, ali ni privatni nije izuzet. Najekletantniji primjer diskriminacije na vjerskoj osnovi u Bosni i Hercegovini prilikom zapošljavanja desio se u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine gdje je pripadnici Oružanih snaga BiH Emeli Mujanović „Pukovnik Samir Nukić, komandant Centra za osnovnu obuku Pazarić, zabranio je ulazak u kasarnu Emeli Mujanović dok ne skine mahramu jer se to protivi Standardnim operativnim procedurama u OS BiH o nošenju uniforme. Ona je suspendovana i nalazi se kod kuće. [5]”

Novi val antagonizma i netolarencije prema muslimanima ovih dana ponovo preplavlja evropski kontinent. U trenutku kada ekonomska kriza sve dublje nagriza evropsko društvo u cjelini, evropske partije (uglavnom nazivane ultradesničarske) u svojim zemljama zbog nedostatka vizije i stvaranja mogućnosti izlaza iz iste se okreću politici mržnje, netolerancije i onome što se vijekovima u evropskoj literaturi naziva „balkanskim mentalitetom/primitivizmom“. O tome najbolje svjedočanstvo predstavlja izvještaj Amnesty International-a iz aprila ove godine^[1] u kojem se navodi da se muslimani u Evropi, zbog pripadnosti religiji susreću sa diskriminacijom u nekoliko životnih segmenata prije svega u zaposlenju, legislaturi i slobodi izražavanja-praktikovanja vjerskih obreda.

Diskriminacija Evropskih muslimana koja je došla do izražaja nakon terorističkih napada određenih oraganizacija u ime islama na tlu SAD-a i Evrope (London i Madrid) 2001 godine, hrani se često i stereotipima i negativnim stavovima prema muslimanima često plasiranim putem raznih sredstava javnog informisanja koji nisu u stanju da prihvate muslimane sa svim njihovim specifičnostima i različitostima. Još je više zabrinjavajuće da neke evropske partije tokom izbornih kampanja šalju poruke svome izbornom tijelu upravo usmjerenih protiv muslimana, te na taj način povećavaju jaz i jačaju stereotipe u evropskom društvu promovirajući netoleranciju i diskriminaciju. U tom kontekstu Thomas Hammarberg, komesar za ljudska prava pri Vijeću Evrope, je napisao na svome blogu: „Evropske zemlje čini mi se suočavaju sa još jednom krizom pored budžetskog deficita - a to je raspad ljudskih vrijednosti. Jedan od simptoma je povećanje netolarancije prema muslimanima. Ankete provedene u nekoliko evropskih država odražavaju strah, sumnju i negativna mišljenja o muslimanima i islamskoj kulturi. ^[2]“

Ali nije Thomas Hammarberg usamljen u ovim ocjenama. Profesor David Voas prilikom analize podataka ankete provedene pod pokroviteljstvom britanske vlade navodi da je 52% britanaca izjavilo da Velika Britanija postaje država dubokih podjela po religijskim osnovama^[3]. Dok samo četvrtina Britanaca ima „pozitivan stav“ o muslimanima. Nadalje profesor Voas upozorava da je islam u Velikoj Britaniji percipiran kao „prijetnja društvenoj koheziji“ Britanije.

Položaj muslimana u Francuskoj, evropskoj državi sa najbrojnijom muslimanskom populacijom^[4] , ne da nije bolji u odnosu na Veliku Britaniju već je štaviše i gori prema podacima Amnesty International-a. Tako na primjer partija Francuski nacionalni front, jedna od najprominentnijih partija u zagovaranju islamofobije u Francuskoj, koja je na predsjedničkim izborima 1981. godine osvojila zanemarivih 0.2% glasova, na istim izborima 2002. godine, ponajviše zbog anti-islamske retorike tokom predizborne kampanje, osvojila gotovo 17% glasova. Radi ilustracije anti-islamske retorike korištene prilikom izborne kampanje u Francuskoj navest ćemo izjavu kandidatkinje nacionalnog fronta Marine La Pen: „Evropa više neće biti Evropa, ona će se pretvoriti u islamsku republiku. Nalazimo se na prekretnici, i ukoliko ne zaštitimo našu civilizaciju, ona će nestati. Da, ja sam privržena naciji. Ja želim da očuvam naš historijski i kulturni identitet.“

Nadalje u istom izvještaju Amnesty International-a se navodi da se 68% Francuza protivi nošenju hidžaba. Pitanje nošenja hidžaba u Francuskoj jedno je od ključnih prilikom zaposlenja. Tako stopa zaposlenja žena u Francuskoj 2009. Godine iznosila 60.9% dok je stopa zaposlenosti među Marokankama i Turkinjama iznosila 25.6 odnosno 14.7 posto.

Pitanje hidžaba nije samo goruće pitanje unutar Francuske, gdje se žene kažnjavaju sa 150 eura ukoliko nose isti. U Belgiji je, zapravo to i veći problem, kako navodi komesar za ljudska prava Vijeća Evrope Nils Muižnieks u razgovoru za Slobodnu Evropu, gdje “na poziv ultradesne flamanske Vlaams Belang, to postao pravi lov na vještice. Ko god na ulici primijeti pokrivenu ženu i to prijavi policiji, može od flamanskih nacionalista dobiti 250 eura. U kešu.”

U Njemačkoj, trećoj državi u Evropi po broju muslimana, jedna trećina imigranata iz Turske doživjela je diskriminaciju. Tome u prilog ide i izjava njemačke kancelarke Angele Merkel da je multikulturalizam kao koncept gdje “ljudi žive sretno jedni pored drugih” propao. Da izjava Merkelove ne odudara od stavova njemačkog društva ide u prilog i studija fondacije Friedrich Ebert-a u kojoj gotovo 60 ispitanika izjavilo da muslimanima treba ograničiti vjersku službu, dok jedna trećina Nijemaca smatra da bi imigrante, u trenutku kada počnu nestajati radna mjesta, trebalo vratiti u zemlje iz koji su došli.

Trenutno u Evropi živi oko 38 miliona muslimana, ili oko 5% ukupne evropske populacije. Neka predviđanja govore da bi u Evropi do 2050. godine taj procenta mogao biti oko 20% kako zbog velikih migracija tako i zbog niske stope prirodnog rasta među nemuslimanskom evropskom populacijom. Ali ovakva predviđanja su u najmanju ruku tendenciozna i koriste ih u najmanju ruku oni koji žele da ukažu na „veliku“ prijetnju po Evropu od strane muslimana i islama poput kardinala Miloslava, koji je odlazeći u penziju izjavio: „ukoliko se kršćani ne probude, život će nam biti islamiziran i kršćanstvo neće imati snage da ostavi traga na karaker života ne samo ljudi već i čitavog društva.“

Islam, Bosna i fobija
Kada govorimo o pristupanju Bosne i Hercegovine Evropskoj Uniji, jedini segment u kojem naša država ne kasni za članicama kao i kandidatima za članstvo u Evropskoj Uniji jeste stav prema islamu i muslimanima. Tome u prilog ide i drugi izvještaj o Islamofobiji na području Rijaseta Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini. Naime, pored „ustaljene“ prakse u Bosni i Hercegovini da se vrše napadi na vjerske objekte i vjerske službenike (u 2011 godini desilo se 51 napad na vjerske objekte/službenike što predstavlja povećanje od skoro 50% u odnosu na 2010 godinu, 75% u odnosu na 2009 godinu te preko 85% u odosu na 2008. godinu, nerijetko se dešava i diskriminacija prilikom zapošljavanja –najčešće bosanskohercegovačkih muslimanki koje nose mahramu i to najčešće u javnom sektoru, ali ni privatni nije izuzet. Najekletantniji primjer diskriminacije na vjerskoj osnovi u Bosni i Hercegovini prilikom zapošljavanja desio se u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine gdje je pripadnici Oružanih snaga BiH Emeli Mujanović „Pukovnik Samir Nukić, komandant Centra za osnovnu obuku Pazarić, zabranio je ulazak u kasarnu Emeli Mujanović dok ne skine mahramu jer se to protivi Standardnim operativnim procedurama u OS BiH o nošenju uniforme. Ona je suspendovana i nalazi se kod kuće.^[5]”

Činjenica je da se većina evropskih zemalja kroz usvajanje novih zakona u najmanju ruku diskriminatorski odnosi prema muslimanima. Muslimani, iako su manjina u većini evropskih država, svojim glasom se trebaju boriti i izboriti za poštivanje osnovnih ljudskih prava ne samo muslimana već i ostalih građana država u kojima žive te time pridonijeti boljitku muslimanskih zajednica na evropskom tlu. Muslimani trebaju jači društveni aktivizam i akciju jer letargičnost muslimana je u velikoj mjeri i dovela do usvajanja diskriminatorskih zakona po njih. Jer ne može se desiti da je 5% građana jedne regije u Bosni i Hercegovini glasnije u zagovaranju ukidanja vjeronauke od 95% onih koji su protiv ukidanja iste.

S druge strane, kako je naveo komesar za ljudska prava Vijeća Evrope Nils Mužnieks, evropske države moraju prihvatiti muslimane kao autotohni narod Evrope, te je i Evropi potrebno „evropsko proljeće“ da prevaziđe rasizam i netolerantnost prije svega prema muslimanima, ali i ostalim manjinskim zajednicama koje žive na njenom tlu.

Bosna i Hercegovina, kao jedna od najstarijih muslimanskih zajednica u Evropi može i mora poslužiti kao primjer uređenja odnosa države i vjerskih zajednica ali isto tako i države i prava pojedinaca na slobodu vjere i izražavanja. S tim u vezi Bosna i Hercegovina bi trebala, da smanji ovaj negativni trend porasta islamofobije na njenom teritoriju trebala uvesti jedno nezavisno tijelo koje bi imalo nadležnost, načine i sredstva da se bori protiv iste.

Fussnote:
^1]Potpuni izvještaj je dostupan na: amnesty.org
^2]Vidi: commissioner.cws.coe.int
^3] Anketa je provedena na uzorku od 4.500.
^4]Preko šest miliona muslimana trenutno živi u Francuskoj.
^5] Drugi izvještaj o Islamofobiji u BiH/Zapošljavanje, Rijaset Islamske zajednice u BiH, 2012.