Fahrudin KLADNIČANIN: Početkom devedesetih godina mnoga novinarska i naučna pera pokušavala su da tendencionističkim tekstovima predstave Bošnjake kao remetilački faktor. U etar medijske javnosti odjekuju termini “fundamentalista”, “islamski ekstermista”, “zelena transverzala”, tako su predstavljani Bošnjaci tih godina. Ovakva ratnohuškačka, nacionalistička retorika medija, naručito državnih, tvrdila je da Bošnjaci imaju desetine hiljada naoružanih ljudi i da se otvoreno spremaju za rat protiv Srbije. Medijska hajka koja je bila dio velikog nacionalističkog projekta srpskog režima i etikete koje su režimski novinari svakodnevno lijepili Bošnjacima, poslužiće kao opravdanje za represiju koja se tih godina sprovodila u Sandžaku.

U posljednjih nekoliko godina u Srbiji je počeo naglo da se širi fenomen islamofobije. Nije to pojava koja je nastala prije nekoliko godina, to je proces koji traje vjekovima, još od perioda krstaških ratova i težnje da Evropa mora biti hrišćanska, te da sve muslimane treba istrijebiti iz nje. Španija, Italija su primjer sistematskog istrebljivanja muslimana, i težnje za uništavanjem svakokg oblika njihovg postojanja na tim prostorima. Na Balkanu je taj proces započeo odavno, ali nije uspio.Vjekovima su muslimani bili izloženi procesu istrebljivanja, masovnom ubijanju, prinuđeni na asimilaciju, progon i tihom nestajanju, to je posebno bilo izraženo na Balkanu. Danas u dvadeset prvom vijeku islamofobija u Evropi je itekako prisutna, to je i zaključak izveštaja Evropskog centra za praćenje rasizma i ksenofobije. U izveštaju se navodi da je diskriminacija najprisutnija u oblastima zapošljavanja i obrazovanja. Tačan broj muslimana u Evropi nije poznat, ali najnovije procjene govore da nas ih ima oko 13 miliona, odnosno oko 3,5 procenata ukupnog broja stanovnika na kontinentu. Globalna diskriminacija na nivou Evropske unije, kada su muslimani u pitanju, uopšte se ne razlikje od stanja u kojem se nalaze i muslimani u Srbiji, posebno Bošnjaci, koji čine najveći broj pripadnika islama. Pokušaću da primjerima iz prakse, sa terena, ukažem na koji naćin se kroz istoriju širlila islamofobija na ovim prostorima, od pojedinaca, nacionalnih velikosrpskih projekata, istaknutih srpskih intelektualaca, preko političara, medija i crkve. Ovo je moj pokušaj da u kratkoj pisanoj formi iznosem konkretne činjenice.

Početkom devedesetih godina mnoga novinarska i naučna pera pokušavala su da tendencionističkim tekstovima predstave Bošnjake kao remetilački faktor. U etar medijske javnosti odjekuju termini “fundamentalista”, “islamski ekstermista”, “zelena transverzala”, tako su predstavljani Bošnjaci tih godina. Ovakva ratnohuškačka, nacionalistička retorika medija, naručito državnih, tvrdila je da Bošnjaci imaju desetine hiljada naoružanih ljudi i da se otvoreno spremaju za rat protiv Srbije. Medijska hajka koja je bila dio velikog nacionaističkog projekta srpskog režima i etikete koje su režimski novinari svakodnevno lijepili Bošnjacima, poslužiće kao opravdanje za represiju koja se tih godina sprovodila u Sandžaku. Te aktivnosti su dio islamofobijskog odnosa prema Bošnjacima i muslimanima koji žele da unište sve što nije islamsko. Danas je situacija malo promenjna, ali mediji opet izvještavaju o Sandžaku i Bošnjacima, previše senzacionalistički i bombastičnim naslovima se trude da situaciju napuhavaju, kako bi tiraž i zarada bila veća, a posljedice koje proizvedu naslovima “Sandžak bure baruta”, “Vehabije se spremaju za rat”, “Teroristički kampovi u Sandžaku”, “Hoće da uvedu šerijat”… za njih nemaju neku posebnu važnost, ali imaju za one koji medijsku hajku diktiraju iz sjenke. Ovakvim postupcima mediji svjesno rade na promovisanju muslimana i Bošnjaka kao terorista koji žele da uruše ustavni poredak Srbije, unesu nemire i destabilizuju situaciju. Ipak ovo je samo novinarska mašta, na terenu je situacija potpuno drugačija. Upravo za tako osjetljiva područja kao što je Sandžak, gdje žive Bošnjaci, mediji, posebno srpski, štampani i nacinalni trebaju sa više pažnje i profesionalizma da izvještavaju o problemima koje tište ovu regiju, a da se naslovima o terorizmu, vehabizmu, kampovima, ratu, ne prikrivaju stvarne činjenice; velika nezaposlenost, uništena privreda, socijalni nemiri, makadamska infrastruktura.

Muslimani smrde – Službeni stav Srspke pravoslavne crkve
U tom začaranom krugu velikosrpskog nacionalizma pored medija, posebno su aktivni bili srpski islamisti na “specijalnom zadatku” da demoniziraju muslimansku populaciju u Jugoslaviji. Zbog toga što su “muslimani bili posebno ranjiva zajednica usljed specifičnih geopolitičkih prilika, jer je njihov položaj onemogućavao uspostavljanje Velike Srbije”. To je imalo ključni značaj za politiku njihovog fizičkog istrebljenja i raseljavanja. Kako ističe Sonja Biserko: “U vreme najžešće antiislamske kampanje krajem 1991, i početkom 1992, odnosno kada je postalo jasno da BiH neće ostati u Jugoslaviji, Darko Tanasković njihovo obraćanje za pomoć Turskoj tumači kao “prećutno vraćanje u položaj poturica iz nekih minulih vremena”, a poturica za Srbe je, podseća on, “gori od Turčina”. Tanasković upozorava: “Srbinu pretiti Turčinom arhetipski je čak teže i zloslutnije no pretiti mu Nemcima”. Krajem prošle godine Srpska pravoslavna crkva, eparhija Šumadijska, organizovala je promociju knjiga o islamu, Darka Tanaskovića. Cilj ove promocije bio je približavanje islama i dogme pravoslavnom življu koji se u velikom broju okupio u porti Saborne crkve u Kragujevcu. Poruke koji su promoteri knjiga pomenutog autora, a i sam autor, uputili prisutnima, bile su više nego nacionalističke, šovinističke sa dozom velike mržnje prema “Islamiziranim Srbima” i “Islamdžijama” u Raškoj oblasti, kako reče jedan od prisutnih. Takve poruke šalju se iz porte Saborne crkve. Srpska pravoslavna crkva nesumnjivo svoju infrastrukturu koristi da se na svaki mogući način nipodaštavaju i omalovažavaju muslimani, posebno Bošnjacima, a prisutnima se servira “kako se eto muslimani spremaju za rat!” Nažalost, muslimani smrde već punih sedam godina, službeni je stav Srpske pravoslavne crkve. Svi se sjećamo “ekumenskog bisera” vladike Atanasije Jeftića, da “muslimani smrde jer jedu loj”, ali i izjave patrijarha Irinija da “kad su u manjem broju muslimani, umeju da se ponašaju i da budu korektni, ali da kada postanu nadmoćni i superiorni, čine pritisak” koji je istina za volju uputio izvinjenje, onako radi reda.

Andrić: Bosna zemlja mržnje i straha
U kontekstu razvoja islamofobije na ovim prostorima često se koriste književna djela Ive Andrića, jedinog jugosovlenskog Nobelovca, čija djela imaju neospornu književnu vrijednost, ali način prikazivanja muslimana i islama napakovan je stereotipima i predrasudama, koje imaju neospornog uticaja na širenje islamofobije. U jednom njegovom pismu iz 1920. godine, stoji da je “Bosna zemlja mrženje i straha”. Istaknuti srpski intelektualci potvrđuju da Ivo Andrić nije sa simpatijama gledao na islam, to je posebno vidljivo u njegovoj doktorskoj disertaciji iz 1924.godine. On je potpadanje Bosne i Hercegovine pod osmansku vlast osnačio kao “početak unazadujućeg diskontinuiteta” u dotadašnjoj historiji Bosne. U proteklom periodu mnogi bošnjački intelektualci su Andriću zamjerali da je “imao turkofobiju, koja je u sebi sadržala i islamofobiju”. Reisu-l-ulema dr. Mustafa-ef. Cerić smatra da je “Andrić mnogo odgovoran za utelovljenje pogubnih stereotipa u odnosu na bosanske muslimane”. Ali, davne 1967. godine u ogledu “Bosanski duh u književnosti – šta je to” ovu ocjenu o Andrićevom namjernom stereotipnom odnosu prema bosanskim muslimanima saopštio je i akademik Muhamed Filipović.

Muslimani genetski kvaran narod
U vrijeme kada je otpočelo krvavo ratno raspadnje Jugoslavije i agresorski pohod na Bosnu i Hercegovinu, javni nastupi prominentnih lidera itelektualaca rat i etničko čišćenje, genocid, silovanje, propagirani su kao legitimno sredstvo za ostvarivanje opravdanih političih ciljeva. Osnovu za stvaranje čisto srpskih područja, odnosno prostor za formiranje Velike Srbije. Biljana Plavšić, bivša osuđenica u Haškom tribunal, iznosila je “naučne tvrdnje” da su “muslimani genetski kvaran narod”, čiji se gen iz generacije u generaciju jednostavno kondenzuje. “Postaje sve gori i gori, izražava se jednostavno, diktira takav način razmišljanja i ponašanja. To je u genima već usađeno”. Također politički saborac zločinaca Radovana Karadžiča, Ratka Mladića i Milorada Dodika, gospođa Plavšić ostala je upamćena i po sljedećoj izjavi “Ja bih više volela da potpuno očistimo Istočnu Bosnu od Muslimana. Kada kažem, očistimo, nemojte da me niko uhvati za reč pa da misli da govorim o etničkom čišćenju. Ali, oni su nam jednu sasvim prirodnu pojavu podmetnuli pod taj naziv etničko čišćenje i okvalifikovali to kao ratni zločin.”

Pokojnom književniku Momi Kaporu svojstvena nam je tupost, vonj na loj i zlikovačko izobličeno lice, nasuprot zdravoj ljepoti Radovana Karadžića i Nikole Koljevića. Slavenku Terziću, rukovodiocu istorijskog odeljenja SANU, suština ideologije bošnjaštva u Raškoj oblasti, kako naziva Sandžak, je besmisleno, oni ni u čemu na ovim prostorima nisu ugroženi i diskriminisani (Blic od 29.04.1997. godine). Naravno montirani sudsko-politički procesi, prebijanje, ubistva, otmice u Sjeverinu i Štrpcima, masovna migracija Bošnjaka prema zemljama Zapadne Evrope, ove neosporne činjenice, za Slavenka Terzića nisu diskriminacija! Ovakavih izjava i mnogo gorih citata mogli bi beskrajno da citiramo i to onih koji najviše utiču na formiranje javnog mnjenja. Dovoljno je pogledati naslove knjige (objavljuju se knjige ratnih zločinaca, ubica, negira se genocid u Srebrenici) dnevnih novina, časopisa, ponašanje akademske zajednice, profesora i lahko je shvatiti na kakvim vrijednostima počiva ovo društvo.

Antiislamska i antibošnjačka kampanja
Od devedesetih godina aktivno je počela da se vodi antiislamska i antibošnjačka kampanja od svih gore spomenutih društveno političkih aktera, ta kampanja pripremala je građane i građanke Srbije, za sve gnusne događaje koji će su u raspadu Jugoslavije dešavati muslimanima, kako u Bosni, Sandžaku, tako i na Kosovu. Nažalost ova kampanja i danas traje, sa “demokratski ublaženim” odnosnom prema muslimanima na ovim prostorima. Nesporna je činjenica da je bošnjački naroda na ovim prostorima doživio jedanaest genocida koji su ga doveli dao ivice biološlog i duhovnog opstanka. Svakih trideset godina, mi Bošnjaci nalazili smo se pred potpunim nehumanim uništenjem. Projekat Velike Srbije, idejno začet u Načartaniju Ilije Garašanina, “duhovnim propovjedima” vladike Nikolaja Velimirovića, programima Stevana Moljevića, Čubrilovića i drugih protgonista velikosrpske politike, a sistematsko planski osmišljen u Memorandumu, Srpske akademije nauka i umjetnosti, i političkih krugova koji su san o “Velikoj Srbiji” sprovodili u djelo. U tom snu, mi muslimani, Bošnjaci, bilo smo aktivna meta, remetilac homogeno čiste Srbije, čir koji treba odstraniti jer muči utrobu Srbije. Tako se širila i danas šri islamofobija o nama, koja služi samo kao izgovor!