Dobri Bosnjani
KONICANIN, Dzemail
Slavni komandant Muslimanske milicije tutinskog kraja, Dzemail Konicanin, rodjen je 1910. u selu Konice u blizini grada Tutina.
U narodu je ostao upamcen kao veliki patriota koji je medju prvima ustao u odbranu Sandzaka. Rodjen je u viseclanoj familiji i imao je dosta tesko dijetinjstvo. Starji ljudi iz sela Konica pricaju da se Dzemail od malih nogu izdvajao od ostale dijece inteligencijom i hrabroscu. S obzirom na to da je tutinski kraj privredno uvijek bio jedan od najzaostalijih podrucija Kraljevine Jugoslavije, Dzemail odlucuje potraziti zaposlenje u Novom Pazaru. Zaposlio se kao kljucar u gradskom zatvoru. Tada je imao 28 godina. U jednoj svadji sa zatvorenicima koji su mu spremali ubistvo, Dzemail u samoodbrani ubija jednog od njih. Znajuci da ce biti veoma tesko dokazati svoju nevinost, on se odlucuje na bekstvo. Bilo je to vrijme predratnog kosmara, kada je Kraljevinu Jugoslaviju zahvatila potpuna anarhija. Pocinje Drugi svijetski rat i kraljeva vojska se raspada i potpisuje kapitulaciju. U jesen 1941. skoro cio Sandzak je pripao Italiji koja je predhodno okupirala Bijelo Polje, Pljevlja a sredinom juna i Tutin, i u tom dijelu ukinula ustasku vlast, koja se vec 7. septembra 1941. potpuno povlaci sa teritorije Sandzaka. Italija je svoju okupacionu zonu u Sandzaku prikljucila Crnoj Gori, osim tutinskog (stavickog) sreza, koji je pripojila Metohiji, koja je ulazila u sastav njene tvorevine \"Velike Albanije\". Nijemacka je zadrzala novopazarski i dio sjenickog sreza. I u ovom ratu sandzacki Muslimani se bore pod tudjim zastavama s jednim jedinim ciljem - ocuvanje fizicke egzistencije na ovim prostorima koja je bila ozbiljno ugrozena pojavom cetnickih formacija u Sandzaku u avgustu i septembru 1941. godine. U tutinskom kraju samoodbrambene jedinice stvara Dzemail Konicanin, covjek koji je postao simbol otpora ovog kraja... Za Konicanina se brzo culo i on dobija od Dzafera Deve, ministra policije novostvorene albanske drzave, cin porucnika. Dzemail je bio srednjeg rasta i krasila ga je velika energicnost i smisao za komandovanje. Nosio je oficirsku uniformu
albanske vojske. Za pojasom je nosio pistolj, a o desnom ramenu u pocetku i kratki italijanski karabin, a kasnije cuveni \"smajser\"(automat). Na glavi je nosio oficirsku kapu s albanskim amblemom koze. U to vrijme i sandzacki Muslimani su, kao i Hrvati i Srbi, uspostavljali teske odnose sa nijemackim i italijanskim okupacionim vlastima kako bi ostvarili svoje interese. Za Sandzaklije je karakteristicno da je zbog tradicionalno dobrih odnosa s albanskim narodom uspostavio saradnju s novostvorenom albanskom drzavom. To se odnosilo na Plav, Gusinje, Tutin, Rozaje i Novi Pazar. Ova saradnja se tokom proslog rata pokazala spasonosnom za muslimansko stanovnistvo. Kada je u Pazaru bilo najteze i kada mu je prijetila opasnost potpunog unistenja, u pomoc su dosla albanska braca s Kosova i spasila grad. Njih je tada predvodio cuveni Saban Poluza. U prvom cetnickom napadu na Pazar, koji je bio 4. novembra 1941., Pazarcima je pored Albanaca, pomoc pruzio i Dzemail sa svojim borcima iz tutinskog kraja. Cetnici su napad izvrsili u rani sabah kako bi iznenadili Pazarce, ali Acif-efendija je sa svojim saradnicima - bracom Dresevic i Konicaninom, pripremio plan odbrane grada i spremno ih je docekao. Medjutim, cetnicke snage su bile daleko brojnije i bolje naoruzane, tako da su, i pored herojskog otpora branilaca, pocele ulaziti u neka predgradja Pazara. Tada su cetnicke snage brojale, prema procjenama starijih Pazaraca koji su branili grad, od 15,000 do 20,000 vojnika. U poslednjem trnutku, kada su bile izgubljene sve nade, dotrcali su albanski borci s Poluzom na celu i Pesterci koje je predvodio Mula-Jakub iz sela Biseva kod Rozaja. Nakon prvog cetnickog napada na grad, Acif-efendija uz pomoc brace Dresevic i Dzemaila i novopridoslih Albanaca, organizuje kontranapad na Rasku - jaku cetnicku bazu, odakle su i pocinjali napadi na Pazar. Tada je posebnu hrabrost pokazao Dzemail. Ovaj junak je bio u prvim borbenim redovima i na samom ulazu u Rasku njegovi borci su likvidirali preko 100 cetnika. Iako je bio zaduzen da kao komandant Muslimanske milicije za tutinski kraj brani iskljucivo to podrucije, on je isao braniti i druge sandzacke gradove kada bi se za to ukazala potreba. Osim sto je ucestvovao u odbrani Novog Pazara, pomogao je i u odbrani Sjenice 22. decembra 1941. godine. Tada je na poziv Hasana Zvizdica odmah dosao sa svojim borcima - dajuci svoj doprinos odbranu ovog veoma vaznog podrucija Sandzaka. Nije zakasnio ni krajem 1944., kada su crnogorski partizani iz pravca Berana nadirali ka sredistu Sandzaka - sjenickoj Pesteri i Novom Pazaru. Dzemail je odrzavao stalni kontakt s Acif-efendijom, Hasanom Zvizdicem, hodzom Pacarizom, bracom Dresevic, Camilom Prasevicem i Huseinom Rovcaninom. Njegova milicija je brojala oko 400 dobro naoruzanih boraca. Mjestani sela Crkvine, Konice, Ramosevo, Melaje, Suhi Dol, Leskova, Djerekare, Godovo, Crnca, Draga, Mojstir - masovno su prilazili njegovoj miliciji. Dzemailovi najbolji borci su bili Iljaz Brezanin i Husein Hukic. On je kod ovih ljudi i u narodu, uzivao ugled velikog junaka, poboznog i pravednog covjeka. S obzirom na to da se tutinski kraj granici sa teritorijom Kosova i da tu zive i Albanci, u Dzemailovoj miliciji se nalazio i odredjen broj Albanaca koji su zajedno s Bosnjacima ustali u odbranu svojih ognjista i vjere od komsija pravoslavaca. Krajem 1943. dolazi do pregovora izmedju Dzemaila i partizanskog rukovodstva. Partizani su trazili da se njegova Milicija spoji s partizanskim jedinicama kako bi vodili zajednicku borbu protiv Nijemaca i albanskih vojnika koje su nazvali \"balistima\". Dzemail je taj predlog odbio. Kada su partizani vidjeli da je tvrd orah, trazili su od njega da ih propusti na podrucije koje je kontroliso, kako bi istreljali Nijemce iz Pazara i Duge Poljane (tamo su se nalazile jake nijemacke snage). Medjutim, Dzemail je u dogovoru sa Hasanom Zvizdicem i Acifom, zakljucio da je za njihov ulazak na ova podrucija jos rano, jer bi njihovim dolaskom doslo do borbe izmedju Bosnjaka i Nijemaca koji su im bili garant da ce Sandzak ostati postedjen od cetnickih nasrtaja. Partizanski plan je bio da laznim obecajima pridobiju Muslimane u borbi protiv Nijemaca i Albanaca (balista). U jesen 1944. dolazi do organizovanog i masovnog napada partizana (i srbijanskih i crnogorskih) na teritoriji Sandzaka. Dzemail nije vjerovao partizanima, jer je na primjeru Sjenice video da im je taktika prevrtljiva i da se na njihovu rijec ne moze osloniti. Kada su krajem 1944. crnogorski partizani krenuli iz pravca Berana u dubinu podrucija koje je on kontrolisao, doslo je do zestokih borbi. U blizini sela Hazane, nedaleko od Petnice, pruzajuci jak otpor partizanima, gine Dzemail. Komandantova smrt dijelovala je porazavajuce na njegove vojnike koji se razbijeni povlace u manjim grupama. Medjutim, oni su uspjeli da prebace njegovo tijelo u rodno selo Konice i tamo su ga ukopali. Rahmetli Dzemail je umro kao sehid i gazija braneci svoj narod i Sandzak koga je toliko volio. Na njegovom dzenazu su prisustvovali skoro sve vodje Muslimanske milicije. Dzenazu su klanjali Acif-efendija, Hasan Zvizdic i hodza Pacariz.
Izvor: Harun Crnovršanin i Nuro Sadikoviæ \"Sinovi Sandžaka
AGIĆ, Dr. Senad ef.
AGOVIĆ, Šemso
AHMETAGIĆ, Prof. dr. Esad
AJANOVIĆ, Irfan
AJANOVIC, Midhat
AKMADZIC, Hazim
ALAGIĆ, General Mehmed
ALAGIC, Sukrija
ALIC, Meho
ALIHODŽIĆ, Dr.-Ing. Bernes
ALIKADIĆ, Bisera
ALISPAHIĆ, Mr. Fatmir
ALISPAHIC, Nijaz
ALISPAHIC, Selma
ARMIJA BiH
ARNAUT, Selim
AVDIĆ, Ćamil
ŠANTIĆ, Ferid Ferko
ŠKALJIĆ, Nezir-ef.
ŠTULANOVIĆ, Prof. dr. Muharem
ŽDRALOVIĆ, MUHAMED
ČAJNIČANIN, Muhamed
ČAJNIČANIN, Muhamed
ČAMPARA, ESREF
ČAUŠEVIĆ, Mehmed Džemaludin ef.
ČEJVAN, Adem
ĆATIĆ, Ćazim - Musa
ĆATOVIĆ, Dr. Saffet
 |
U narodu je ostao upamcen kao veliki patriota koji je medju prvima ustao u odbranu Sandzaka. Rodjen je u viseclanoj familiji i imao je dosta tesko dijetinjstvo. Starji ljudi iz sela Konica pricaju da se Dzemail od malih nogu izdvajao od ostale dijece inteligencijom i hrabroscu. S obzirom na to da je tutinski kraj privredno uvijek bio jedan od najzaostalijih podrucija Kraljevine Jugoslavije, Dzemail odlucuje potraziti zaposlenje u Novom Pazaru. Zaposlio se kao kljucar u gradskom zatvoru. Tada je imao 28 godina. U jednoj svadji sa zatvorenicima koji su mu spremali ubistvo, Dzemail u samoodbrani ubija jednog od njih. Znajuci da ce biti veoma tesko dokazati svoju nevinost, on se odlucuje na bekstvo. Bilo je to vrijme predratnog kosmara, kada je Kraljevinu Jugoslaviju zahvatila potpuna anarhija. Pocinje Drugi svijetski rat i kraljeva vojska se raspada i potpisuje kapitulaciju. U jesen 1941. skoro cio Sandzak je pripao Italiji koja je predhodno okupirala Bijelo Polje, Pljevlja a sredinom juna i Tutin, i u tom dijelu ukinula ustasku vlast, koja se vec 7. septembra 1941. potpuno povlaci sa teritorije Sandzaka. Italija je svoju okupacionu zonu u Sandzaku prikljucila Crnoj Gori, osim tutinskog (stavickog) sreza, koji je pripojila Metohiji, koja je ulazila u sastav njene tvorevine \"Velike Albanije\". Nijemacka je zadrzala novopazarski i dio sjenickog sreza. I u ovom ratu sandzacki Muslimani se bore pod tudjim zastavama s jednim jedinim ciljem - ocuvanje fizicke egzistencije na ovim prostorima koja je bila ozbiljno ugrozena pojavom cetnickih formacija u Sandzaku u avgustu i septembru 1941. godine. U tutinskom kraju samoodbrambene jedinice stvara Dzemail Konicanin, covjek koji je postao simbol otpora ovog kraja... Za Konicanina se brzo culo i on dobija od Dzafera Deve, ministra policije novostvorene albanske drzave, cin porucnika. Dzemail je bio srednjeg rasta i krasila ga je velika energicnost i smisao za komandovanje. Nosio je oficirsku uniformu
albanske vojske. Za pojasom je nosio pistolj, a o desnom ramenu u pocetku i kratki italijanski karabin, a kasnije cuveni \"smajser\"(automat). Na glavi je nosio oficirsku kapu s albanskim amblemom koze. U to vrijme i sandzacki Muslimani su, kao i Hrvati i Srbi, uspostavljali teske odnose sa nijemackim i italijanskim okupacionim vlastima kako bi ostvarili svoje interese. Za Sandzaklije je karakteristicno da je zbog tradicionalno dobrih odnosa s albanskim narodom uspostavio saradnju s novostvorenom albanskom drzavom. To se odnosilo na Plav, Gusinje, Tutin, Rozaje i Novi Pazar. Ova saradnja se tokom proslog rata pokazala spasonosnom za muslimansko stanovnistvo. Kada je u Pazaru bilo najteze i kada mu je prijetila opasnost potpunog unistenja, u pomoc su dosla albanska braca s Kosova i spasila grad. Njih je tada predvodio cuveni Saban Poluza. U prvom cetnickom napadu na Pazar, koji je bio 4. novembra 1941., Pazarcima je pored Albanaca, pomoc pruzio i Dzemail sa svojim borcima iz tutinskog kraja. Cetnici su napad izvrsili u rani sabah kako bi iznenadili Pazarce, ali Acif-efendija je sa svojim saradnicima - bracom Dresevic i Konicaninom, pripremio plan odbrane grada i spremno ih je docekao. Medjutim, cetnicke snage su bile daleko brojnije i bolje naoruzane, tako da su, i pored herojskog otpora branilaca, pocele ulaziti u neka predgradja Pazara. Tada su cetnicke snage brojale, prema procjenama starijih Pazaraca koji su branili grad, od 15,000 do 20,000 vojnika. U poslednjem trnutku, kada su bile izgubljene sve nade, dotrcali su albanski borci s Poluzom na celu i Pesterci koje je predvodio Mula-Jakub iz sela Biseva kod Rozaja. Nakon prvog cetnickog napada na grad, Acif-efendija uz pomoc brace Dresevic i Dzemaila i novopridoslih Albanaca, organizuje kontranapad na Rasku - jaku cetnicku bazu, odakle su i pocinjali napadi na Pazar. Tada je posebnu hrabrost pokazao Dzemail. Ovaj junak je bio u prvim borbenim redovima i na samom ulazu u Rasku njegovi borci su likvidirali preko 100 cetnika. Iako je bio zaduzen da kao komandant Muslimanske milicije za tutinski kraj brani iskljucivo to podrucije, on je isao braniti i druge sandzacke gradove kada bi se za to ukazala potreba. Osim sto je ucestvovao u odbrani Novog Pazara, pomogao je i u odbrani Sjenice 22. decembra 1941. godine. Tada je na poziv Hasana Zvizdica odmah dosao sa svojim borcima - dajuci svoj doprinos odbranu ovog veoma vaznog podrucija Sandzaka. Nije zakasnio ni krajem 1944., kada su crnogorski partizani iz pravca Berana nadirali ka sredistu Sandzaka - sjenickoj Pesteri i Novom Pazaru. Dzemail je odrzavao stalni kontakt s Acif-efendijom, Hasanom Zvizdicem, hodzom Pacarizom, bracom Dresevic, Camilom Prasevicem i Huseinom Rovcaninom. Njegova milicija je brojala oko 400 dobro naoruzanih boraca. Mjestani sela Crkvine, Konice, Ramosevo, Melaje, Suhi Dol, Leskova, Djerekare, Godovo, Crnca, Draga, Mojstir - masovno su prilazili njegovoj miliciji. Dzemailovi najbolji borci su bili Iljaz Brezanin i Husein Hukic. On je kod ovih ljudi i u narodu, uzivao ugled velikog junaka, poboznog i pravednog covjeka. S obzirom na to da se tutinski kraj granici sa teritorijom Kosova i da tu zive i Albanci, u Dzemailovoj miliciji se nalazio i odredjen broj Albanaca koji su zajedno s Bosnjacima ustali u odbranu svojih ognjista i vjere od komsija pravoslavaca. Krajem 1943. dolazi do pregovora izmedju Dzemaila i partizanskog rukovodstva. Partizani su trazili da se njegova Milicija spoji s partizanskim jedinicama kako bi vodili zajednicku borbu protiv Nijemaca i albanskih vojnika koje su nazvali \"balistima\". Dzemail je taj predlog odbio. Kada su partizani vidjeli da je tvrd orah, trazili su od njega da ih propusti na podrucije koje je kontroliso, kako bi istreljali Nijemce iz Pazara i Duge Poljane (tamo su se nalazile jake nijemacke snage). Medjutim, Dzemail je u dogovoru sa Hasanom Zvizdicem i Acifom, zakljucio da je za njihov ulazak na ova podrucija jos rano, jer bi njihovim dolaskom doslo do borbe izmedju Bosnjaka i Nijemaca koji su im bili garant da ce Sandzak ostati postedjen od cetnickih nasrtaja. Partizanski plan je bio da laznim obecajima pridobiju Muslimane u borbi protiv Nijemaca i Albanaca (balista). U jesen 1944. dolazi do organizovanog i masovnog napada partizana (i srbijanskih i crnogorskih) na teritoriji Sandzaka. Dzemail nije vjerovao partizanima, jer je na primjeru Sjenice video da im je taktika prevrtljiva i da se na njihovu rijec ne moze osloniti. Kada su krajem 1944. crnogorski partizani krenuli iz pravca Berana u dubinu podrucija koje je on kontrolisao, doslo je do zestokih borbi. U blizini sela Hazane, nedaleko od Petnice, pruzajuci jak otpor partizanima, gine Dzemail. Komandantova smrt dijelovala je porazavajuce na njegove vojnike koji se razbijeni povlace u manjim grupama. Medjutim, oni su uspjeli da prebace njegovo tijelo u rodno selo Konice i tamo su ga ukopali. Rahmetli Dzemail je umro kao sehid i gazija braneci svoj narod i Sandzak koga je toliko volio. Na njegovom dzenazu su prisustvovali skoro sve vodje Muslimanske milicije. Dzenazu su klanjali Acif-efendija, Hasan Zvizdic i hodza Pacariz.
Izvor: Harun Crnovršanin i Nuro Sadikoviæ \"Sinovi Sandžaka
[ A ] [ B ] [ C ] [ D ] [ E ] [ F ] [ G ] [ H ] [ I ] [ J ] [ K ] [ L ] [ M ] [ N ] [ O ] [ P ] [ R ] [ S ] [ T ] [ U ] [ V ] [ Z ]
ABDAGIĆ, MuhamedAGIĆ, Dr. Senad ef.
AGOVIĆ, Šemso
AHMETAGIĆ, Prof. dr. Esad
AJANOVIĆ, Irfan
AJANOVIC, Midhat
AKMADZIC, Hazim
ALAGIĆ, General Mehmed
ALAGIC, Sukrija
ALIC, Meho
ALIHODŽIĆ, Dr.-Ing. Bernes
ALIKADIĆ, Bisera
ALISPAHIĆ, Mr. Fatmir
ALISPAHIC, Nijaz
ALISPAHIC, Selma
ARMIJA BiH
ARNAUT, Selim
AVDIĆ, Ćamil
ŠANTIĆ, Ferid Ferko
ŠKALJIĆ, Nezir-ef.
ŠTULANOVIĆ, Prof. dr. Muharem
ŽDRALOVIĆ, MUHAMED
ČAJNIČANIN, Muhamed
ČAJNIČANIN, Muhamed
ČAMPARA, ESREF
ČAUŠEVIĆ, Mehmed Džemaludin ef.
ČEJVAN, Adem
ĆATIĆ, Ćazim - Musa
ĆATOVIĆ, Dr. Saffet
