DODIK ZAMJENJUJE TEZE. Tužilaštvo Bosne i Hercegovine je izdalo naredbu za privođenje na saslušanje predsjednika entiteta Republika srpska Milorada Dodika, predsjednika Narodne skupštine Rs Nenada Stevandića i premijera Radovana Viškovića, jer se nisu odazvali sudskim pozivima. Nakon ignoriranja poziva iz Sarajeva trojica osumnjičenika koji se terete zbog antiustavnog pokušaja podrivanja ustavnog poretka BiH su organizirali konferenciju za štampu na kojoj su ponovili svoje ranije stavove čija osnova je zamjena teza. Višković je nazvao visokog predstavnika Christiana Schmidta podlacem i prevarantom koji je 1. jula 2023. izmijenio član 156. Krivičnog zakona, u kojem je dodao da je napad na ustavni poredak sve ono što se može i na drugi protivpravni način uraditi“, odnosno da se po tom članu svi mogu proglasiti krivim, pa onda da Bosna i Hercegovina ne postoji, da BiH nije nadređena Republici srpskoj...

Prvostepena presuda Dodiku, koji je osuđen na godinu dana i 6 godina oduzimanja prava na političko djelovanje zbog nepoštivanja odluke visokog predstavnika, bila je u stvari povod za cijeli niz radnji i novi napad na ustavni poredak BiH pod direktnim ravnanjem Dodika. Samo dan nakon osuđujuće presude Narodna skupština Rs-a je usvojila zakone kojima se zabranjuje rad Suda i Tužilaštva BiH, Visokog sudskog i tužilačkog vijeća BiH i Državne agencije za istrage i zaštitu (SIPA). Pučisti su se nadali da je razvlašćena država Bosna i Hercegovina. Nisu se nadali da će sistem koji je godinama šepao jedinstveno proraditi uz visok stepen odgovornosti i bez nasjedanja na provokacije. Onda je po hitnoj apelaciji reagirao Ustavni sud i stavio izvan snage donijete Dodikove zakone. Udar na državu se očigledno dugo pripremao, a ubrzan je od polovine prošle godine kada je zasjedao Svesrpski sabor. A da postoje najozbiljnije namjere rušenja Države potvrdio je prijedlog novog ustava Rs-a kojim bi se ovaj enitet i institucionalno proglasio suverenom državom sa pravom otcjepljenja od Bosne i Hercegovine. Ovo je najotvorenije i najdirektnije kršenje Dejtonskog sporazuma i udarac ustavnopravnom poretku odnosno teritorijalnom integritetu Bosne i Hercegovine. Njegovi protagonisti su rušenjem Dejtona potkopali mir u Bosni i Hercegovini koji je prekinuo ratna stradanja. U početnim godinama posebno u vrijeme predsjednika Alije Izetbegovića i srpskog člana Predsjedništva Živka Radišića dejtonski mir davao je perspektive Bosni i Hercegovini. Kasnije, slabošću međunatrodne zajednice i nečinjenjem OHR-a, Dodik je dobio krila. On se bacio svim snagama na dezavuisanje bh. ideje i države, što je bilo posebno ekstremno sa uspostavljanjem vlasti nakon posljednjih izbora.

DETRONIZIRANJE DRŽAVE. Srpska strana od tada skoro otvoreno radi na detroniziranju države. Ovaj proces su ubrzali porazi srbijansko-srpske politike na međunarodnom planu, a naročito prilikom usvajanja Rezolucije o genocidu u Srebrenici. Sjećam se da je neposredno pred izglasavanje Rezolucije Aleksandar Vučić rekao da će se kao odgovor na Rezoluciju, a djelovalo je kao prijetnja, organizovati Svesrpski sabor, što je čini mi se u javnosti prošlo nezapaženo. Kasnije se vidjelo da je ovaj Sabor usmjeren na rušenja ustavno-pravnog okvira Bosne i Hercegovine. Vidjelo se da je zamišljeni cilj bio da se negira suverenitet i državni integritet BiH što bi na kraju vodilo dezintegraciji. Kako je Vučić u Republici srpskoj imao snažan politički oslonac kalkulisalo se da bi u promijenjenim geopolitičkim okolnostima (u budućnosti) Srbija mogla sa 49% da nadoknadi gubitak Kosova. Ovaj koncept koji provodi Aleksandar Vučić vlasništvo je u stvari Srpske akademije nauka i umjetnosti i srpske patrijaršije kojima sekundira BIA. Realizacija srpskog sveta išla je u Republici srpskoj preko Dodika i on se prihvatio tog posla kao neposredni izvršilac. Zvaničnici Republike srpske su dobili zadatak iz Beograda da provedu slovo Memoranduma 2 Srpske akademije nauka i umjetnosti. Ovaj dokument sam imao u rukama i u mnogo prilika sam čak citirao dijelove tog dezintegrativnog i secesionističkog štiva, ali suština je bila u tome da srpski kadrovi stalno treba stalno da „dokazuju“ da je Bosna i Hercegovina nefunkionalna, iluzionistička odnosno nemoguća država i da bošnjački kadrovi u njoj stalno rade na centralizaciji i unitarizaciji. Trebalo je zgaditi stanovnicima BiH samu ideju zajedništva, pa su u tom smislu pravljeni filomovi, izdavane i knjige, kao npr. pamflet „Alija, ulema ili balija“... Na moja pisanja u vezi Memoranduma izgleda niko iz vlasti nije osvrtao jer su akteri u Federaciji bili zanijeti borbom za fotelje i dobitke koji proizlaze iz nje.

U postojećim odnosima ostaje nerasvjetljeno djelovanje HDZ-a posebno u vezi sa krizom napada na instutcije sistema. Po svemu sudeći politika HDZ je koordinirana sa SNSD-om, jer se drugačije ne može tumačiti blokada Doma naroda koji puna tri mjeseca ne radi jer nikada nije sazvana sjednica. Zbog toga je i dalje onemogućena smjena Nikole Špirića koji pripada Dodikovom krugu. Ne treba zaboraviti da su Čović i Dodik veoma bliski i da politike dvije stranke međusobno koordiniraju.
Osumljičena lice za koja je Tužilaštvo BiH izdalo naloge da se privedu na saslušanje izgleda ne namjeravaju se predati i pored toga što su počela pristizati pojačanja EUFOR-u (Česi). Zanimljivo je da je preko noći Dodik promijeno stav o EUFORU-u čije prisustvo je do jučer podržavao a sada će, kako je rekao, zatražiti od Vladimira Putina, da stavi veto na njihovo prisustvo u Rs-u. Proglasio ih je okupatorom, a „Srbi nisu spremni da trpe okupatore“. Dodik ima jaku opoziciju unutar „srpske“ kojen kerberi u Narodnoj skupštini nazivaju izdajnicima. Dodik se najviše uzda u podršku Aleksandra Vučića koji je zapravo idejni tvorac protivustavnog udara na institucije države Bosne i Hercegovine. On mu je istina dao podršku, ali čini mi se da je izostala radikalna retorika „Ace Srbina“ što tumačim njegovom zabrinutošću zbog nenadanog stava Trumpove administracije, senatske podrške u američkom kongresu, podrškom ključnih evropskih zemalja kao i potpuno jasnim stavom NATO zvaničnika i samog generalnog sekretara Marka Ruttea o očuvanju teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine. Ova trakavica će se bez sumnje nastaviti.