Jusuf TRBIĆ: Razlozi su sasvim jasni : četnički program stvaranja Velike Srbije i etničkog čišćenja, prije svega Bošnjaka (koji je u dobroj mjeri realizovan u toku Drugog svjetskog rata, ubijanjem preko 100 hiljada Bošnjaka i progonom stotina hiljada drugih) prepisali su doslovno kreatori Miloševićevog i Karadžićevog pohoda na Bosnu u vremenu od 1992. do 1995. godine. I ostvarili ga uspješnije od svojih prethodnika. Republika Srpska je jedina srpska pobjeda u dvadesetom vijeku, kako je to pisao Dobrica Ćosić, i čuvanje te tekovine, kao zamjene za Kosovo, postalo je novi sveti cilj velikosrpskih ideologa.

Mnogo prašine u Bosni i oko nje podiglo se ovih dana zbog priznanja koja je Skupština RS-a dodijelila osuđenim ratnim zločincima Radovanu Karadžiću, Momčilu Krajišniku i Biljani Plavšić. U manjem entitetu nije se čuo skoro ni jedan glas protesta (izuzev nekih novinara i ljudi iz nevladinog sektora), u Srbiji takođe, dok su burno reagovali bošnjački političari i javni radnici, kao i predstavnici međunarodne zajednice. OSCE je vratio priznanje koje je dobio od Skupštine RS-a, ne želeći da se svrsta u isti ešalon sa zločincima, američka ambasada je osudila taj čin, ali, kako se čini, strasti se prilično brzo smiruju. Vjerovatno zbog toga što su Milorad Dodik i njegova svita već navikli sve nas na egzibicije te vrste. Nevolja je samo tome što svi mi postepeno pristajemo na to konstantno uzdizanje zla, što se na njega navikavamo, što okrećemo glavu kao da je sve to nevažno. A mržnja se gomila, velika i uhodana mašinerija uporno radi na tome da izgubljeno u ratu nadoknadi u miru, i u ta kola upregnute su sve snage: i politika, i crkva, i školstvo, i intelektualci i patriotski radnici i, naročito, mediji, svi u službi velikosrpske ideologije, kao temeljne politike svih beogradskih režima od Miloševića do danas. Priče o jedinstvenom srpskom etničkom i duhovnom prostoru, o ugroženosti Srba, o njihovom pravu na zajedničku državu, o patriotima i izdajnicima, “to su priče kojima se ljudi u RS-u bombarduju od 1988, 1989. godine”, kaže banjalučki sociolog Srđan Šušnica u Mostu Radija Slobodna Evropa. “Od tada najčitaniji i najugledniji mediji - Večernje novosti, Politika, Glas Srpske, Radio-televizija Srbije i, naravno, Radio-televizija Republike Srpske nisu promijenili svoj narativ. To su mediji koji skoro već trideset godina ispiraju mozak ovdašnjim ljudima – tako da društvo u RS-u uvijek dođe kao militantniji dio srbijanskog društva, a Vlada RS-a kao militantno krilo Vlade u Beogradu. Ono što Vlada u Beogradu misli – to Vlada RS-a govori i provodi.”



Osnova te strategije je rehabilitacija i opravdavanje zločina, koji se tretiraju kao legitimno sredstvo za ostvarivanje proklamovanih nacionalnih ciljeva. Najprije su, nakon dugogodišnjeg udarničkog rada političke, medijske, crkvene i intelektualne elite izjednačeni četnici i partizani, dakle fašizam i antifašizam, pa je rehabilitovan vladika Nikolaj Velimirović, koga je Srpska crkva čak proglasila za sveca, a onda je uslijedila i sudska rehabilitacija Draže Mihajlovića, a očekuje se to isto i za oca srpskog nacizma Milana Nedića. Razlozi su sasvim jasni : četnički program stvaranja Velike Srbije i etničkog čišćenja, prije svega Bošnjaka (koji je u dobroj mjeri realizovan u toku Drugog svjetskog rata, ubijanjem preko 100 hiljada Bošnjaka i progonom stotina hiljada drugih) prepisali su doslovno kreatori Miloševićevog i Karadžićevog pohoda na Bosnu u vremenu od 1992. do 1995. godine. I ostvarili ga uspješnije od svojih prethodnika. Republika Srpska je jedina srpska pobjeda u dvadesetom vijeku, kako je to pisao Dobrica Ćosić, i čuvanje te tekovine, kao zamjene za Kosovo, postalo je novi sveti cilj velikosrpskih ideologa. Cilj kojem je sve podređeno i koji nema cijenu. Srpska pravoslavna crkva je ne samo podržala, već je i predvodila taj poduhvat, pretvarajući rat za tuđe teritorije u sveti rat, u kojem su svi zločini dozvoljeni i unaprijed opravdani, kao bogougodna djela. Intelektualci i mediji su neprekidno proizvodili mržnju, kao maglu koja je prekrila sve. Model je bio jednostavan: pošto je cilj određen, treba proizvesti novu realnost, u skladu s njim, ne gledajući na posljedice. Za ideloge velikosrpstva ni million srpskih glava uzidanih u temelje nove srpske države nije mnogo, kako je govorio Milorad Ekmečić, dok je Biljana Plavšić tu cijenu povećala na cijelih šest miliona. Pri tome glave onih koji su određeni kao žrtve – nisu ni brojane.



Preživjelim srpskim glavama tako je temeljito ispran mozak, da se ni od običnih ljudi, a kamoli od zvaničnika bilo koje vrste, teško može čuti i jedna jedina riječ žaljenja zbog ubijanja, mučenja i progona civila, žena i djece, čak i kad se to desilo pred njihovim vratima. Srpska crkva je herojem proglasila čak i monstruma Milana Lukića koji je, kako je dokazano u Hagu, spalio u dvije kuće u Višegradu 130 živih ljudi, uglavnom žena i djece. Pored svega ostalog. A nikada nismo čuli ni jednu riječ izvinjenja zbog sistematskog rušenja svih džamija i ostalih muslimanskih vjerskih objekata na teritoriji koju su držale Karadžićeve snage, iako je jasno da Bošnjaci tuđe svetinje nisu rušili nigdje, pa čak ni u Sarajevu ili Srebrenici.

Opravdavanje zločina bilo je sveobuhvatna strategija, kojom je čitav narod uvučen u zločin, da bi, na kraju, svi bili odgovorni, što znači – da niko nije kriv. Na isti način se Dodik zaklonio iza naroda u slučaju referenduma o 9. januaru – narod je tako htio, pa, ako možete, uhapsite čitav narod. Sjećamo se da je iza Miloševića isto tako stajala ogromna većina Srba i da se u RS-u malo ko ikada usprotivio kolektivizaciji krivice, zaklanjajući se iza svojevrsnog obogotvorenja naroda, što su papagajski prihvatili i ostali – narod ne može biti kriv ni za šta. Ko god je činio zlo, to je bilo u interesu naroda, dakle, niko nije kriv. Zaklonjeni tom banalnom floskulom, velikosrpski ideolozi su postepeno opravdavali sve zlo počinjeno u ime Velike Srbije, a tome su se, u većoj ili manjoj mjeri, pridružili i ostali. Naši fašisti su dobri, njihovi su loši, naši zločinci su dobri, njihovi nisu – kliču predvodnici nezaustavljivog talasa etno-fašizma na svim stranama. U Hrvatskoj se odavno “peru” likovi predvodnika ustaškog pokreta, u Sarajevu se školi daje ime Mustafe Busuladžića, navodno propagatora nacizma i mrzitelja Jevreja, a svi iz svoje avlije bljuju vatru na one druge zbog rehabilitacije njihovih zločinaca.



Ipak, Milorad Dodik i njegov režim otišli su, čini se, najdalje. Oni se godinama trude da svima učine vidljivim i jasnim kontinuitet zločinačke ideologije koja je stvorila taj entitet i danas ga vodi putevima secesionizma. To je dobilo novi zamah kad je Srbija, izborom Nikiolića, Vučića i Dačića, neposrednih kreatora ratne politike iz devedesetih, potvrdila kontinuitet te politike i opravdala sve zločine koji su u tu politiku ugrađeni. U ime Srbije, radove na terenu izvodi Milorad Dodik. Ubijanje i progon ljudi na rasnoj osnovi, otimanje teritorija, masovne jame, koncentracioni logori, silovanja, rušenje džamija – sve to on proglašava “istorijskim težnjama srpskog naroda”, dočekuje svečano osuđene ratne zločince, podiže im spomenike, studentskom domu na Palama daje ime Radovana Karadžića, a novi auto-put krsti imenom “9. januar”, i čini sve da potvrdi privrženost čitavog srpskog naroda zločinačkoj politici i rezultatima te politike. Na neki način, u tome ima pravde: sad je definitivno i konačno potvrđeno, pred cijelim svijetom, da je Republika Srpska nastala zločinom, da se zločinom održava i da su zločin i zločinci njena zastava. Zaslužuju to i Milorad Dodik i njegov režim, i svi srpski političari u tom entitetu, ali i svi građani RS-a koji to podržavaju ili mirno gledaju. Svi, koliko god ih ima.