Teme
Harun Redžić, dipl. ing. građ. i član Savjeta za planiranje Opštine Plav uputio Predsjedniku Opštine Plav Orhanu Šahmanoviću, sugestije i primjedbe datih dokumenata na dosadašnju fazu izrade PUP-a Plav
KAKO ISKORISTITI PROSTOR I PRIRODNO IZOBILJE OPŠTINE PLAV
|
|
Autor: Harun Redžić
Objavljeno: 13. March 2013. 18:03:59
| Harun REDŽIĆ: Studije koje je uradio obrađivač nisu usvojene po proceduri jer se obrađivač nije pismeno izjasnio o primedbama članova savjeta i opštine Plav i tek nakon usvajanja tih studija, vrednovanja rezultata postojećih stručnih podloga(studija), inoviranje -izmjena i dopuna postojećih studija koje su rađene za PPO Plav, izrade novih koje su predložene i usklađivanja strategije prostorno-urbanističkog razvoja PUP-a sa strategijom razvoja lokalne samouprave - Strateškog plana opštine Plav obrađivač može pristupiti izradi sljedeće faze pred Nacrta PUP-a. |
Da je prostor i prirodno izobilje opštine Plav neosporno njena osnovna razvojna šansa, nije samo planerska hipoteza, već trba biti mjerljivo iskazana činjenica, u razvojnim i prostorno planskim dokumentima (studijama) egzaktno elaborirana prije svega u najvažnijem razojnom dokumentu - Prostorno urbanističkom planu opštine Plav.
Stoga prostorni, odnosno teritorijalni, pristup u planiranju razvoja ima veliku ulogu u formiranju održivog razvoja.Postojeći prostorni i funkcionalni sklad resursa na terenu opštine znak je da se i njihova racionalna upotreba, te međusobno prožimanje djelatnosti koje se razumno oslanaju na resurse,može dešavati skladno.
Prostorno planiranje je instrument za stvaranje kvalitetnih promjena u prostoru, i treba biti spona između različitih sektora - turizam, poljoprivreda, laka nezađivačka industija, zaštita životne sredine, itd, te politika prostornog razvoja promoviše održivi razvoj kroz uravnoteženu prostornu strukturu što se do sada po ponuđenim dokumentima ne može zaključiti,naime:
Obrađivač cjelokupni prostor opštine Plav ne sagledava integralno tj. prostor pokriven NP Prokletije ne sadrži višeslojna studijska sagledavanja te isti tretira kao da nije u sastavu opštine već jednostavno prostor od jedne trećine površine opštine ne razmatra izgovarajući se da to područje treba da buude obrađeno od strane PPPN NP Prokletije što je suprotno članu 25 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata i članu 22 Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta ,
Naime, Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta članu 22 decidno stoji:
Prostorni - urbanistički plan lokalne samouprave sadrži više nivoa
sagledavanja, i to za: ukupan prostor lokalne samouprave, prostor centra lokalne samouprave, kao i za prostor ostalih centara i naselja
Prednje je vrlo vrlo važno napomenuti sobzirom da je za potrebe donošenja- uspostavljanja NP Prokletije urađena samo jedna studija iz oblasti zaštite živote sredine te nisu obrađene stručne podloge (studije) koje bi sveobuhvatno sagledle taj prostor (višeslojna studijska sagledavanja) u oblasti šumarstva, zimskog turizma, saobraćaja i dr. koji su u Strateškom planu dati kao razvojni prioriteti opštine.
Prema tome prostorno urbanistički plan Plava mora da sadrži stručne podloge (studije) - višeslojna sagledavanja i to za ukupni prostor lokalne uprave sa smijernicama na osnovu kojih se planira razvoj i utvrđuju razvojni prioriteti koje mogu da se propisuju samo i isključivo na osnovu urađenih studija (više nivoa sagledavanja).
Sobzirom da PUP opštine Plav treba biti urađen u skladu sa zakonom i pomenutim pravilnikom to na osnovu dostavljenog materijala očigledno nije urađeno naime,
Obrađivač je za potrebe izrade PUP-a Plav uradio samo studije:
1. Studija zemljišne politike (Obrađivač, CEED Consulting iz Podgorice);
2 Socio-ekonomska studija (Obrađivač, CEED Consulting iz Podgorice);
2. Studija prirodnih uslovai(Obrađivač, CEED Consulting iz Podgorice);
i površno obradio pojedine oblasti na nivou analiza
3. Kulturno nasljeđe
4. Hidrotehnika
5. Saobraćaj
6. Telekomunikacije
7. Elektroenergetika
8. Analiza planske dokumentacije.
Studije koje su rađene za važeći Prostorni plan Opštine iz 1988.god.( PPO Plav) i Generalni urbanistički plan Plav (GUP):
1. Demografska studija
2. Naseljska zemljišna politika
3. Studija zaštite životne sredine
4. Studija razvoja turizma
5. Studija toplifikacije
6. Studija snabdijevanja toplotnom energijom
7. Studija hidrotehničke infrastructure,vodosnabdijevanje I kanalizacija
8. Programska studija GUP-a Plav
9. Studija prirodnih uslova
10. Studija -Ekonomija
11. --//---- -infrastrukture
12. --//---- -mreže naselja
13. --//---- -poljoprivreda
14. --//---- -šumarstvo
15. --//---- -fizičke strukture
Ukazujemo na činjenicu da se sada radi na izradi Prostorno-urbanističkog plana koji zahtjeva veći nivo obrade (ranijeg GUP-a), te je za potrebe izrade PUP-a neophodno da se inoviraju i urade sve studije koje su rađene za potrebe PPO-e kao i nove posebne studije u oblastima koje ranije nijesu pokrivene studijama.
Kako bi se mogli definisat ciljevi i mjere prostornog i urbanističkog razvoja po djelatnostima neophodno je inoviratpostojeće i uradit sledeće studije.:
1. Demografska studija
2. Naseljska zemljišna politika
3. Studija zaštite životne sredine
4. Studija valorizacije i zaštite Plavskog jezera od nanosa
5. Studija razvoja turizma
6. Studija toplifikacije
7. Studija snabdijevanja toplotnom energijom
8. Studija hidrotehničke infrastructure, vodosnabdijevanje I kanalizacija
9. Programske studije (za pojedine lokalitete Bogićevica, i dr)
10. Studija prirodnih uslova
11. - Studija infrastrukture
12. --//---- -saobraćaja
13. --//---- -snabdijevanja strujom
14. --//---- -vodosnadijevanja sela i naselja, navodnjavanja
15. Studija -Ekonomija
16. --//---- -mreže naselja
17. --//---- -poljoprivrede
18. --//---- -šumarstva
19. --//---- -fizičke strukture
Obrađivač treba da uradi i inovira navedene studije i iz razloga što sama blizina NP Prokletije ZAHTJEVA POSEBNU OSJETLJIVOST NA SVA DEŠAVANJA U PROSTORU na koje mogu da daju odgovore samo naučne analize-stručne podloge čiji rezultati moraju biti obavezujući za cjelokupnu površinu opštine Plav, te da one sa naznakom razvojnih priorteta trasiraju strategiju ekonomskog razvoja opšine, pozicionirajući u prostoru trase i lokacije za buduću izgradnju po oblastima te daju obavezujuće smernice za izradu prostorno planskih dokumenata –PPPN NP Prokletije, Lokalnih studija lokacije, izmjena i dopuna PUP-a i drugih.
 Plavsko jezero  Alipašini izvori  Hridsko jezero  Visitorsko jezero  Prokletije  Plav  Gusinje |
- da dio prostora koji je Studijom izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije neosporno definisan kao prostor koji se mora staviti pod strogim vidom zaštite - Rezervat prirode «Visitorsko jezero» u površini od 1.618 ha veže za prostor Bjelasice i Komova (NP Komovi i Bjelasica )
- da prostor Babe, Jelenka, Mladice, zbog izrazitih prirodnih vrijednosti u površini od 5.000,00 ha vežu sa NP Nićinat-Kosovo.
- da prostor Bogićevice koji po Studiji izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije u površini od 5.00,00 ha rezervisan za skijalište veže sa izuzetnim skijaškim potencijalima Bjeleške i Dobroške planine na Kosovu.
- da ekonomske šume decidno pozicionira prema stručnoj podlozi studiji-šumsko privrednoj osnoviza područje opštine Plav i najbližeg okruženja.
Studija izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije rađena je za prostor koji je definisan granicama NP Prokletije i nije obrađivala prostore za buduće zone zahvaćene eventualnnim Regionalnim parkovima i Spomenicima prirode jer joj to nije obaveza po Zakonu o zaštiti prirode već je za pojedinine prostore preporučila da se urade posebne stručne podloge – studije zaštite.
Prema tome obrađivač je bio dužan da za prostore koji su u prepoučeni kao Regionalni parkovi i Spomenici prirode u Studiji izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije uradi stručne podloge –studije zaštite te da ih po zakonskoj proceduri proglasi odlukom jedinice lokalne samouprave i to za sledeće lokalitete koje i u scenarijima.
Pup-u Plav konačno predlaže:
Stručne podloge –studiju zaštite Spomenik prirode Plavsko jezero;
Stručne podloge –studiju zaštite Regionalni park Visitor;
Stručne podloge –studiju zaštite Regionalni park područja Babe i Mladice;
čiji bi se rezultati sveobuhvatno sagledavali zajedno sa rezultatima drugih studija i tek nakon tih višeslojnih sagledavanja donijela najkalitetnija rješenja i sa ekonomskog i ekološkog aspekta po tzv Alpskom modelu.
U ponuđenim scenarijima razvoja obrađivač bez stručne podloge -validnih studija tj nezakonito proširuje površine zaštićenih područja (sa spomenicima prirode i reg parkom) pa se površina zahvata zaštićenih podrčuja kreće od 50 do 70% površine opštine Plav.
Da bi se neki prostor proglasio za Regionalni park, Spomenik prirode prema Zakonom o zaštiti prirode neophodno je da opština pokrene postupak zahtjevom za izradu stručne podloge –studije zaštite i isti proglasi odlukom jedinice lokalne samouprave
Zakonom o zaštiti prirode se kaže:
-Član 55:
„ Regionalni park, Spomenik prirode koji se nalaze na području jedinice lokalne samouprave proglašava odlukom jedinice lokalne samouprave“.
-Član 56:
„Postupak za proglašenje Regionalni park, Spomenik prirode pokreće se zahtjevom za izradu stručne podloge –studije zaštite“.
Članom 4:
„Na spomeniku prirode i njegovoj neposrednoj okolini ,koj čini sastavni dio zaštićenog prieodnog dobra zabranjeno je vršiti radnje i aktivnosti i obavljati djelatnosti koji ugrožavaju objelježja ,vrijednosti i ulogu spomenika prirode“.
To za predloženi scenarijo Spomenik prirode Plavsko jezero znači da nema planirane gradnje objekata u funkcij turizma Hotela ,motela,renta vila i dr koji su planirani GUP-om Plav i DUP-om Plavsko jezero.
Stim u vezi dva najznačajnija lokaliteta koji su prepoznati u velikom broju studija,prostorno planskih dokumenata, Prostornom planu opštine Plav, GUP-u, DUP-u Plavsko jezero, kao i po Strateškom planu razvoja opštine kao razvojni prioiteti, po ponuđenim dokumentima PUP konačno TRETIRAJU SE kao zaštićena prirodna dobra-zaštićeni lokaljteti. I to područje Plavskog jezera, (P=497,52 ha) i područje Bogićevica (cca P=500,00 ha).
Obrađivač ne samo da nije uradio i inovirao navedene studije već u scenarijima razvoja ne koristi ni rezultate postojećih studija naime.
U Ponuđenom dokumentu zbog neurađenog potrebnog broja gore navedenih studija ,te zbog neprihvatanja rezultata ranije urađenih studija ekonomija i ekologija nalaze se u konfliktu i obrađivač nastavlja sa praksom predlagača granica NP Prokletije koji nije ispoštovao vlastite rezultate Studije izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije koje se odnose za prostor skijališta Bogićevice i tada a i sada važeće postojeće stručne podloge (studije)- šumsko privredne osnove za to područje, ponuđeni koncept PUP-a - scenarijo razvoja nije razvojni dokument razvoja opštine već scenario ubrzane stagnacije u razvoju.
Nažalost, Obrađivač u scenarijima razvoja ne koristi ni rezultate vlastitih studija naime,
U poglavlju 8.5.2. Smjernice za Plavsko jezero iz Studije Prirodnih uslova.
Zato treba prije svega uraditi :
A. Studiju turizma koja na osnovu do sada urađenih dokumenata,studija i analiza treba da izdvoji najznačajnije lokalitete:
1. -Za razvoj ljetnjeg turizma - Plavsko jezero sa okruženjem, te da se za taj prostor ( P=497,52 ha) ne tretira kao Spomenik prirode (jer za isti nije urađena odgovarajuća studija i nije proglašen odlukom SO-e) samo na osnovu preoruke studije iz oblasti zaštite, već na osnovu rezultata studija turizma koje su rađene za postojeći PP opštine ,GUP, Plav i dr. Koje taj prostor tretiraju kao razvojni prioritet opštine sa aspektom na njegovu valorizaciju i zaštitu,gdje je predviđena zaštita zone Plavskog jezera i njena striktna namjena potrebama razvoja turizma.
Najvredniji razvojni lokalitet opštine lokalitet Plavskog jezera sagladava se jednostrano i proglašava Spomenikom prirode samo na osnovu preoruka studije iz oblasti zaštite gdje se kompletan prostor( P=497,52 ha)koji gravitira jezeru proglašava i tetira kao zaštićeno područje Spomenik prirode Plavsko jezero.
Članom 41 Zakonom o zaštiti prirode se „Na spomeniku prirode i njegovoj neposrednoj okolini ,koj čini sastavni dio zaštićenog prieodnog dobra zabranjeno je vršiti radnje i aktivnosti i obavljati djelatnosti koji ugrožavaju objelježja, vrijednosti i ulogu spomenika prirode“.
Što znači da se ovaj prostor tretira isključivo kao zaštićeno područje „zaborvljajući“ činjenicu da je prema postojećim studijama koje su rađene za potrebe PPO-Opštine Plav i DUP-a Plavsko jezero, prostor namjen za izgradnju objekata za turističku privredu, sport, rekreaciju – hoteli, moteli restorani, biciklističe pješačke i trim staze, sportske dvorane igrališta,sojanice, bazeni –sa posebnim naglaskom na kupališni turizam i intenzivnaoj obradi poljoprivrednog zemljišta (van granica DUP-a).
Poređenja radi najvredniji turistički lokalitet u Sloveniji Bledsko jezero koje je po površini i slično Plavskom jezeru nije proglašeno ni Nacionalnim parkom, ni Regionalnim parkom, ni Spomenikom prirode.
Štaviše taj prostor zaslužuje da se uradi zasebna studija –Studija valorizacije Plavskog jezera gdje bi se taj prostor tretirao kao i u postojećem PP opštine GUP-u Plav i DUP-u Plavsko jezero za turizam sport, rekreaciju i izgradnju objekata za turističku privredu(hoteli moteli restorani, biciklističe pješačke i trim staze, sportske dvorane igrališta, sojanice, bazeni –sa posebnim naglaskom na kupališni turizam, dovođenje vode cievovodom iz Ljuče uradi bolje cirkulacije vode u jezeru,privredni ribolov.
Studijom (priručnikom slatkvodno ribarstvo) privredni ribolov Inastituta za slatkvodno ribarstvo –Zagreb (1967.godine) na strani 155,451 kaže se „Jezera su u prvom redu objekti privrednog ribolova. Savremeno ribarsko gospodarenje na velikim jezerima zasniva se u prvom redu kako je već rečeno na osnovnom principu da se iz njih izlovljava onoliko koliko iznosi godišnji prirast riba Manja a ne manje značajna jezera za privredni ribolov su Bohinjsko i Plavsko jer spadaju u kategoriju visokohranjivih –eutrofnih jezera“. To podrazumjeva produktivnost ribe od 250kg/ha u površini od 2,2km2 odnosno oko 25 tona konzumne ribe što preračunaato u gotov proizvod iznosi cca 600.000.eura i osnivanje privredne organizacije koja mora da ima mrestilište radi održivog razvoja ribljeg fonda.
Privredna organizacija je na tom principu funkcionisala 40.ak godina te je privredni ribolov-izlov bio osnova za razvoj turima u opštini Plav i imali(izlov autohtone jezerske pastrmke i drugih vrsta salmolidnih riba) bred riba iz Plavskog jezera, pod nadzorom Đoka Drecuna najpoznatijeg crnogrorkog stučnjaka za slatkovodne vode.
Treba uraditi i studiju zaštite Plavskog jezera od nanosa i dati smjernice za njegovu zaštitu koje bi trebalo da se odnose prije svega na sprečavanje nanosa da dospije u rijeku Ljuču izgadnjom (iskopom i uređenjem) depoa (ispod korita) rijeke Grnčar u proširenom koritu na ulazu u naselje Gusinje i rieci Ljuči za deponovanje nanosa, koja se dopunjuje sa Idejnim rješenjem sanacije i zaštite od erodivnog nanosa koje su uradili Zeleni CG 2005.godine (autori Radoslav Nikčević dipl. ing. i prof. dr. Ratko Ristić).
Ono što obrađivač treba da preporuči kao i za šta nije neophodna izrada studije je da se vučeni materijal (pijesak, zemlja i drugi nedisperzioni materijal) kojeg Ljuča deponuje na samom ulazu u jezero može ukloniti (izvaditi) periodično svake godine i time značajno doprinijeti njegovoj zaštiti.
Zabrana izgradnje predložena u Nacrtu od 50.m ne može da stoji(može da stoji 25m kako je to dato Studijom prirodnih uslova) odnosno može da važi za izgradnju objekata koji nisu u funkciji turizma i zaštite.Studijom turizma koja je rađena za PPO predviđa se i izgradnja sojanice restorana na samom jezeru-ostrvu a DUP-om Plavsko jezero izgradnja bazena ,bicilističkih,pješačkih i trim staza ,marine i sl (u toj zoni).
U poglavlju 8.5.2. Smjernice za Plavsko jezero iz Studije Prirodnih uslova kaže se:
„Smjernicama Generalnog Urbanističkog Plana Plava predviđena je zaštita zone Plavskog jezera i njena striktna namjena potrebama razvoja turizma. Na obali jezera predviđena je i zona sporta i rekreacije u okviru sportskog kompleksa, gdje je predviđena i izgradnja novog gradskog stadiona.
Zajedno sa jezerom, vodotoci u Plavu predstavljaju značajan turistički i privredni potencijal pa njihovoj zaštiti treba posvetiti dužnu pažnju. Kako se radi o bujičnim tokovima moraju se predvidjeti antierozivne mjere.
Adekvatna zaštita predstavlja funkcionisanje kanalizacionog sistema i uređaja za prečišćavanje otpadnih voda koja bi spriječila zagađenje vodotoka.
Jezero treba sačuvati jer usljed hidroloških i bioloških procesa jezero polako izumire. Sačuvati ga treba i iz razloga što je to prirodna rijetkost, turistički motiv, rekreativni potencijal i pejzažna vrijednost, bez njega Plav bi izgubio svoju fizionomiju.
U cilju zaštite neophodno je shodno smjernicama plana višeg reda:
- regulisati sve vodotoke koji se ulivaju u Plavsko jezero da bi se usporilo njegovo zasipanje,
- spriječiti dalje izdizanje nivoa jezera kao posljedice zasipanja vodotoka,
- riješiti proticanje vodotoka kako bi se smanjio uticajmaksimalnih dotoka u jezero, a nivo jezera stabilizovao,
- spriječiti izlivanje atmosferske kanalizacije u jezero bez prečišćavanja je one nose veliku količinu organskih materijala i ulja koji se spiraju sa saobraćajnica,
- obezbijediti puteve uz jezero kako bi se smanjilo zagađenje u slučaju havarija,
- ograničiti korišćenje motornih čamaca na jezeru , odnosno preporučiti korišćenje čamaca sa veslima,
- svi objekti na obali jezera ukoliko se iz nekih razloga ne mogu priključiti na kanalizacionu mrežu moraju izgraditi nepropustne jame, GUP-om predložene mjere kao i posebne mjere zaštite jezera kao i sprovođenje zakonima predviđenih mjera sačuvaće jezero. Zaštita područja jezera predviđena je i kroz zabranu izgradnje individualnih objekata u ovoj zoni i preciznim regulisanjem izgradnje turističkih objekata koji svojim izgledom i volumenom ne smiju degradirati izuzetne prirodne vrijednosti ovog područja. U zoni jezera uz turističke smještajne objekte mogu se locirati raznovrstni laki sadržaji: trim staze, bazen, i sl. Ukupna površina po GUP-u namijenjena za ove sadržaje je12,00 ha.
Smjernice za realizaciju GUP - a pored predviđanja izrade DUP - ova mogu obuhvatiti i predloge akcija koje doprinose realizaciji plana, a čije bi se precizno definisanje obavilo kroz izradu DUP-ova. U okviru zaštite voda na području GUP - a predviđen je zaštitni pojas uz Plavsko jezero širine 25m i uz rijeku Lim i Plavsku rijeku širine 25m. U ovim pojasevima zabranjena je svaka izgradnja i ugrožavanje vodenih površina.
Pitanje planova za optimalno korišćenje vode Plavskog jezera nije obrađeno GUP - om zbog toga što njima mora prethoditi posebno namjensko istraživanje bar na nivou studija. Nagomilani problemi po preporuci iz GUP-a zahtjevaju analizu i predloge rješenja kroz izradu detaljnih planova ili drugih planskih dokumenata.“
A u scenarijma razvoja to isto područje proglašava Spomenikom prirode ne poštujući rezultate svoje studije.
2.- za razvoj zimskog turizma-Bogićevica.
Obrađivač na osnovu Studije turizma treba da propiše:
-smjernice za izgradnju Alpskog zimskog skijaškog centra Bogićevica za smještaj 2000 turista – 12.400.m denivelacija ski staza prema Studiji izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije , Studiji OECD-a iz1968 godne i Studija crnogorske prokletije i dr).
-smjernice za korekciju granica NP Prokletije na području zimskog skijaškog centra Bogićevica u površini od cca 500,00 ha.
-smjernice za izgradnju žičare Bogićevica Hridsko jezero kako je to urađeno u NP Lovćen sa planiranom žičarom Kotor-Cetinje.
- Smjernice za tretman neformalnog naselja
U Studiji izvodljivosti za ustanovljavanje zaštićenog područja prirode na području Plavskog dijela Prokletija –Nacionalni park Prokletije u poglavlju turističke zone i centri – Zona Babino Polje-Bogićevica na strani 258 kaže se: Na prostranim pašnjaško livadarskim terenima pod najrazličitijim uglovima i visinskom razlikom do 900m formirano je prirodno i kontinuirano staračko-zavojsko i bogićevićko skijalište od preko 1000ha sa oko 10000 m denivelacije na kome je moguće organizovati sve vrste alpskih i nordijskih disciplina i rekreacije na snijegu. Po veličini ovo je drugo skijalište na čitavom prostoru Crne Gore …Prirodni uslovi ove zone omogućavaju izgradnju vrlo moćnog zimsko sportskog centra.
Prema Studiji crnogorske Prokletije 2002.godine čiji je izdavač Ministarstvo turizma Crene Gore i Institut ekonomskih nauka Beograd na navedenom lokalitetu planira se izgradnja moćnog visokoplaninskog centra Bogićevica sa kapacitetom od 10.000 skijaša (2.000 ležaja),kao primarne turističke zone koje zahvataju prostore sa najbrojnijim i najvrednijim razvojnim pontecijalima,a karakterišu ih najveća gustina i atraktivnost turističkih motiva,ekološka stabilnost, autentičnost i raznovrsnost ekosistema.
„Zona Babino polje –Bogićevica tipačan je viskoplaninski prostor koji zauzima centralnu poziciju u okviru crnogorskih Prokletija. Nalazi se u istočnom djelu opštine Plav i čini granično područje sa susjednom Albanijom i planinskim obodom Metohije. U ovoj zoni formirano je nekoliko prostranih visokoplaninskih lanaca alpskog izgleda i karakteristika (na desnoj i lijevoj strani živopisnog babinopoljskog ledničkog valova) –Starac, Zavoj i Crni krš (2.426 m) na sjeveroistoku,na koje se u obliku potkovice nadovezuju impozantni vrhovi Bogićevice-Pasiji vrh (2.405 m), Maja Made (2.372 m) i Tromedja (2.366 m) na jugu i jugoistoku ,dok se u cenralnom i zapadnom djelu, u ,,carstvu četinarskih šuma“ nalazi visokoplaninski masiv Krš Bogićevica (2.374 m) i živopisno Hridsko jezero, smješteno u prostranom cirku na padinama pomenute planine, na nadmorskoj visini od 1.970 m. Na paleozojsko-škriljastoj geološkoj osnovi i prostranim pašnjačko-livadskim teritorijama, pod najrazličitim uglovima i visinskom razlikom do 900m formirano je prorodno i kontinuirano staračko-zavojsko i bogićevičko skijalište površine od preko 1.000 ha (oko 10.000m denivelacije), na kome je mogiće organizovati sve vrste alpskih i nordiskih disciplina i rekreacije na snijegu. Po veličini ovo je drugo skijalište na čitavom prostoru Crne Gore, odma iza bjelasičkog. Kombinovanim asflatno-zemljanim putem,uz dolinu Komarače i Babinopoljske rijeke, ovo skijalište povezano je sa Plavom (oko 20 km), a bila je započeta izgradnja puta i do Dečana uz dolinu Dečanske Bistrice (30 km). Prirodni uslovi ove zone omogućavaju izgradnju vrlo moćnog visinskog zimskog-sportskog centra. Po našim procjenama ovaj prostor treba čuvati za izgradnju oko 2.000 ležaja u svim vrstama smeštaja. Objekti bi bili gradjeni na izvanrednim lokacijama Babinopoljskog valova, dok će vrijeme i tempo izgradnje kapaciteta turističke infra i suprastukture zavisiti od obima i strukture traženje,i od dinamike razvoja i korišćenja turističke ponuda Plavske i Gusinjske zone“.
Prema Studiji Socio-ekonomskoj studiji u poglavlju 6.3 Turizam-zona Babino polje – Bogićevica je tipičan visko planinski prostor koji zauzima centralnu poziciju u okviru crnogosrskih Prokletija. Nalazi se u istočnom djelu opštine Plav i čini granično područje sa susjednom Albanijom i planinskim obodom Kosova.U ovoj zoni formirano je nekoliko prostranih visoko planinskih lanaca alpskog izgleda i karaktristika na sjeveroistoku, dok se u centralnom i zapadnom djelu nalazi visokoplaninski masiv Krš Bogićevica (2.374 m) i Hridsko jezero, smiješteno u prostornom cirku na padinama pomenute planine,na nadmorskoj visini od 1.970 m ili 30,7% ukupnog zbira denivelacija svih staza na plavski dio Prokletija otpada 46.525 m što čini 65% denivelacija smučarskih staza u Crnoj Gori.
Studijom Analiza mogućnosti razvoja zimskog turizma u Jugoslaviji, OECD Ženeva (1968¬), koju su uradili poznati međunarodni eksperti M . Rey i J.Iten. Perma njihovom istraživanju, Prokletije posjeduju ukupnu denivelaciju staza za skijanje u duzini od 105.950m ili 30.7% ukupnog zbira denivelacija SVIH staza za skijanje u bivšoj SFR Jugoslaviji.
Od ukupnog zbira denivelacija smučarskih staza na Plavski dio Prokletija otpada 46.525m odnosno 44,0%, a sačinjavaju je sadam zona i to:
1.Starac 13.070 m. denivelacija
2.Bogićevica 12.400 m. denivelacija
3.Bor –Kadis 5.775 m. denivelacija
4.Zabelj –Košutica 5.275 m. denivelacija
5.Karaula –Popadija 4.975 m. denivelacija
6.Čakor-Velika 3.840 m. denivelacija
7.Visitor 1.190 m. denivelacija
------------------------------------------------------------
UKUPNO: 46.525 m. denivelacija,
Što prema navedenoj studiji čini čini 65% denivelacija smučarskih staza u Crnoj Gori.
U Strateškom planu opštine Plav zona Bogićevice planirana je kao razvojni prioitet u oblasti zimskog turizma za izgradnju moćnog alpskog visokoplaninskog centra Bogićevica sa kapacitetom od 10.000 skijaša (2.000 ležaja).Razvoj turizma u planinskim područjima ide ka koncetraciji većih turističkih destinacija sa zajedničkim prepoznatljivim imidžom,zajedničkim tehničkim rješenjima te se u tom smislu u Plavskom dijelu Prokletija izdvaja tz. Babinopoljska planinska grupa u Babinopoljskoj dolini - zona Bogićevice i Starca koja posjeduje najbolje uslove za razvoj zimsko-sportskog i ljetnjeg rekreativnog turizma u planinskom dijelu Crnoe Gore sa denivelacijom smučarskih staza od 25.470 m. (Poređenja radi područje Bjelasice posjeduje ukupnu denivelaciju staza za skijanje u dužini od 7.995m, a područje Žabljaka posjeduje ukupnu denivelaciju staza za skijanje u dužini od 3.380m. prema istoj studiji - OECD Ženeva).
Bogićevića je «srce» Prokletija u CG smještena na gornjem dijelu Babinopoljske doline sa prirodnom skijalištem u prostranom amfiteatru oivičena sa istočne strane Pasjim vrhom (2405mnv), Pčelinjim kršom (2360), Maja e male (2372) prevoj Belegit (2245), Vrh (2362) prevoj Dvojnice (2095), Ravno brdo (2260). Tromeđa (2366), Brdo (2232 i 22o3), prevoj Bjelaj (2160), Veliki Hridski krš (2358), Krš Bogićevica (2374), Omerov vrh (2087), i na zapadu Mali Hrid (2092). Sve skijaške staze polaze sa travnatih vrhova sjeverozapadnih,sjevernih i sjevero istočnih ekspozicija, velikih visinskih razlika i do 750 m sa polazištem od 1650mnv i 1750mnv. Ovo moćno visokoplanisko skijalište obuhvata površinu od oko 5,0km2 čiji su tereni većim dijelom predstavljeni pašnjacima (80%),a manjim dijelom šumom ,sa visoko planininskim vrelom Hridskiog studenaca koji izvire na 1980mnv, kapaciteta u hidrološkom minimumu od 8,0 l/sec, čija je uloga nezamenjiva za potrebe budućeg skijališta. U blizini ove zone je dragulj prirode velelepno Hridsko jezero «gorsko oko» Prokletija. Prednost ove zone je i u tome što je zemljište za staze kao i kompletno područje u državnom vlasništvu što nije slučaj sa skijaškim područjem Bjelasice i Žabljaka.
Prostorni planeri trebaju usmjeriti potencijalne investitore u turizmu na centre koji mogu da ponude skijanje na višim visinama tako da napore treba usmjeriti na formiranje jednog moćnog visinskog turističkog centra «Bogićevica«. Centar bi bio dovoljno jak da privuče turiste i koji zimi nebi patio od nedostatka snijega koji muče sadašnje ski centre na Bjelasici, Turjaku, Vučju i dr. što je očigledan dokaz da se o tim lokalitetima ne može govoriti kao centrima za razvoj zimskog turizma u Crnoj Gori.
Sastavni dio ove skijaške zone bili bi tereni Bogdaš-Bakčes sa 7550m denivelacija, Bješka-Belegit sa 4850 m denivelacija koji su dostupni sa pravca Kosova a nalaze se sa druge strane brda Babinopoljske doline što bi činilo jedinstvenu skijašku i turističku atrakciju gdje bi se turisti koji posjećuju ovu zonu mogli u slučaju lošeg vremena sitemom žičara(1+1) mogli transpotovati i ići u šoping ilii razgledanje kulturno istorijskih spomenika u Peć i Dečane.
To znači da se u zoni Babino polje-Bogićevica može planirati još jedan turistički centar (punkt) na lokaciji skretanja puta prema Hridskom jezeru (ulaz u NP Prokletije) - zaseok Babino Polje, a postojeći planirani turistički centar Bogićevica grafički izmjesti uzvodno u prostor blizu kontakta sa NP KAKO BI SE OVIM DOKUMENTOM ISPOŠTOVALE STUDIJE KOJE TRETIRAJU RAZVOJ ZIMSKOG TURIZMA - skijalište od preko 1000ha sa oko 25470 m denivelacije ZA IZGRADNJU 2000 LEŽAJA, A ZA ŽIČARE DA SE DAJU PREPORUKE DA SE MOGU GRADITI I U PREOSTALI PROSTOR BOGIĆEVICE KOJI JE OBUHVAĆEN NP PROKLETIJE.
Treba naglasiti mogućnost razvoja zdravstvenog turizma u zoni Babino polje-Bogićevica zbog velike nadmorske visine (iznad 1500mnv),blizine četinarskih šuma i ljekovitosti izvorske vode sa bliže okoline Hridskog jezera ,kao i sportskog turizma visinske pripreme takmičara i sportista
U STUDIJI SOCIO-EKONOMSKA ANALIZA „Zona Plavsko jezero – Kofiljača”…, Kofiljača se tretira kao primarna zimsko-turističkim skijaškia destinacija.
Kofiljača i Paljevi nijesu i nemogu biti među najznačajnim turističkim razvojnim potencijalima,a pogotovo ne zimsko-turističkim skijaškim.
Na osnovu gore navedenih Studija obrađivač je dužan da planira izgradnju moćnog alpskog visokoplaninskog centra Bogićevica sa kapacitetom od 2000 skijaša 12400 denivelacija, istovremeno dajući smjernice u Studiji socio-ekonomskoj studiji u poglavlju 6.3 Turizam da se gornji dio zone Bogićevica u površini od 500ha izuzme iz sastava NP Prokletije.
B. Studija šumarstva
Oko 44 % područja opštine je pokriveno visokim ekonomskim šumama (214 km2), što je jedno od najznačajnijih prirodnih bogatstava opštine. Od toga na četinare otpada oko 69% (142 km2) a ostalo na lišćare.
Na osnovu do sada urađenih dokumenata i analiza studija treba da prikaže najznačajnije lokalitete koji su precizno pozicionirani u Šumsko privrednoj osnovi visoko privrednimh šuma koje su od velikog značaja za ekonomski razvioj Opštine Plav kao i da smjernice za tretman Gazdinskih jedinica koje se nalaze u satavu Nacionalnog parka prokletije jer samo dvije gazdinske jedinice :
- G.J.“Babino polje-Treskavac” i gazdinska jedinica “Trokus -Ribljak”površine 6.342 ha, sa tekućim godišnjim prirastom 36.000 m³ bdm, i etatom 26.652 m³ bdm ili 63% ukupnog prirasta šuma u Opštini Plav - ukupne mase ekonomskih šuma na nivou opštine čiji je prihod u 2007 godini prema podacima JP iznosio 1.800.000,00 eura, što je jedno od najznačajnijih prirodnih bogatstava opštine.,i u zavisnosti od nivoa prerade može da zaposli od 300 do 1.500 radnika.
Na osnovu Šumsko privredne osnove visoko privrednimh šuma, obrađivač je dužan da da smjernice da se gazdinske jedinice G.J.“Babino polje - Treskavac” i gazdinska jedinica “Trokus -Ribljak” izuzme iz sastava NP Prokletije u površini od 6.342 ha.
Studija saobraćaja sobzirom na novonastale okolnosti
-Planiranje koridora puta puta Gusinje - Podgorica,
-Planiranje koridora puta puta Gusinje - Veruša (priključak na auto put)
-smjernice za valorizaciju puta prema Abaniji – Plav Trokuz - Kuks i dr (teritorija NP Prokletije)
- detaljnu analizu stanja lokalnih i šumskih puteva-usponi i padovi,radijusi kriviuna, serpentine ,širina kolovoza, završni stroj, naročito za putne pravce:
Plav-Babino Polje Bogićevica, Babino Polje - Hridsko jezero, Plav - Vojno selo- Gusinje, Gusinje-Vusanje - Jezerce-granica sa Albanijom, Murino-Visitorsko jezero Gusinje–Grebaje
-Planiranje puteva u kontaktnoj zoni padina Kofiljače, Visitora Završa Dosuđa i oranica.-planiranje izgradnje objekata u tim zonama ,a ne na račun zauzimanja obradivog zemljišta u dolini.
Posebnu pažnju treba posvetiti smjernicama za izradu UTU-a-smjernica koje se odnosi na horizontalne gabarite ,sa biciklističkim stazama duž planiranih saobraćajnica u Plavo-Gusinskoj dolini i atraktivnih lokaliteta NP Prokletije.
Studija poljoprivrede
Studija poljoprivrede treba da tretira prostor za intezivnu obradu kao postojeći PP opštine tj. da tretira kao zemljište za intezivnu obradu i zemljište oko Plavskog jezera te sobzirom na nadmorsku vusinu 900m, kvalitet zemljišta, ispecifičnu klimu preporuči onu proizvodnju koja bi se jasno izdvajala u klaster i koja bi bila brend (PLAvsko –ALPsko) i nebi zasigurno imala konkurencije na tržištu. Studija poljoprivrede treba da da odgovore kako zaštitit od gradnje poljoprivredno zemljište ,kako valorizovat ovaj resurs koje poljoprivredne kulture treba preferirat,posebno ako se ima u vidu značaj tog resursa po izvještaju Studije Zavoda za razvoj i unapređenje poslovanja 1984.godine sa 1.500ha ravničarskog zemljišta(od kojeg 400ha zabarenog) i 3,500ha izdiknutih terasa –oranice, te preostalog zemljišta pobrđa i blažih planinskih strana Plvska opština učestvuje u dohotku od poljoprivrede sa nevjerovatnih od 34% od opštna Limsko - Ibarske regije.
Studija vodosnadijevanja sela i naselja, navodnjavanja
Sobzirom na hroničnu nestašiicu vodom za piće naselja Plav Gusinje i okolnih sela studija treba da prostorno definiše trase cjevovoda lokacije rezervuara i dr, ovo tim prije jer su sva sela u buffer zoni kaptirala izvorišta koja su u zoni nacionalnog prarka Prokletije tako da je sa time i poremećena prirodna ravnoteža u tom prostoru.
- sa naznačenim trasama distributivniih vodova i lokacijama rezervoara
-da se sela i naselja snabdjevaju vodom za piće sa Alipašinih izvora a ne kao do sada sa područja zahvata NP Prokletije (zahvaćeni su skoro svi izvori i izvorišta).
Studija energetike
–dvostano napajanje električnom energijom iz pravca Andrijevica (dva dalekovoda) - tj. da se planira još jedan dalekovod jer je opština plav jedina opština u CG sa jednosranim napajanjem električnom energijom.
- valorizacija hidro potencijala opštine
Studija prirodnih uslova treba da odgovor kojim bi trajno riješilo pitanje odlaganje čvrstog otpada – deponije na teritoriji opštine Plav za scenarijo da planirana regionalna deponija u Beranama ne funkcioniše.
Veliku barijeru u sadašnjem procesu izade PUP-a i njegovog usaglašavanja sa planom višeg reda predstavlja i nedonošenje plana višeg reda - Prostornog plana područja posebne namjene Nacionalnog parka «Prokletije» koji je po Zakonu o nacionalnim parkovima terbao biti donešen maja 2012.godine
Naime, članom 39 Zakonu o nacionalnim parkovima ("Sl.list RCG" br.40/11), kojim se ustanovljava NP“Prokletije „se kaže:
Prostorni plan područja posebne namjene za NP“Prokletije“ donijeće se u roku od 18 njeseci od stupanja na snagu ovog zakona.
Zone u ponuđenim scenarijima razvoja ABC treba definisati funkcionalno sa stanovišta područja koje treba obuhvatiti generalnom razradom tj generalnom razradom treba obuhvatiti sledeće zone:
-Zonu Babino Polje –Bogićevica koja treba da sadrži samo Babinopoljsku dolinu i Bogićevicu.
-Zonu brda Završ padinu prema jezeru.
-Zonu padine Visitora i dijela naselja Brezojevice uz reg put.
-Zonu za industriju koju planirati u zoni tzv Ekonomije u Brezojevicama kako je to planirano u GUP-u Plav.
-Zonu Plavsko jezero koja sadrži DUP Plavsko jezero i akvatorij Plavskog jezera
-Zonu Alipašinih izvora Zona.
-Za zone gdje se planira intenzivnia izgradnja treba planiranje puteva u kontaktnoj zoni padina Kofiljače, visitora Završa, Dosuđa
Generalno terba definisati da se u svim zonama osim zone NP i zone Plavskog jezera mogu graditi manji industrisko prerađivački pogoni koji ne zagađuju životnu sredinu,
U skladu nevedenim treba sprovesti sledeće aktivnosti:
1.Da obrađivač vrednuje rezultate postojećih stručnih podloga (studija) koje su naprijed navedene .
–Te na osnovu rezultata navedenih stručnih podloga-Studija prije svega u oblasti zaštite prirode(Studiji izvodljivosti za uspostavljanje NP Prokletije, Studiji crnogorske prokletije 2002.godine, Studiji Socio-ekonomskoj studiji i dr) obrađivač treba da smjernice i predloži korekciju granica NP Prokletije prema njihovim rezultatima i predloži sledeći koncept zaštite prirode:
-Izuzeti iz postojeće granice Prokletije prostor visoko ekoonomskih šuma u površini od 6.342 ha, i prostor Bogićevice namijenjen skijalištu površine 500,ooha (komplementarno zakjučku skupštine CG -11,000ha).
- Dodati u zaštićena područja NP prostore Visitorskog Jezera 1.618 ha, Babe, Jelenka Mladice 5.000,00 ha.
Za promjenu granica NP ne treba raditi nove studije već samo ispoštovati rezultate postojećih studija.
2. Da opština Plav u skladu sa tim podnese zatjev Vladi CG za korekciju granica NP Prokletije.
3. Da obrađivač izradi- inovira postojeće studije koje su rađene za potrebe Prostornog plana opštine Plav i izrade nove koje su predložene u skladu sa zakonom.
4. Da NP CG i Ministarstvo održivog razvoja i turizma koji su nadležni za izradu PPPN NP Prokletije daju obrađivaču pismenu saglasnost da može planirati prema navedenim studijama izradnju Alpskog zimskog skijaškog centra Bogićevica te područje ekomskih šuma .
5. Da Predsjednik Opštne podnese zahtjev Vladi da se uporedo sa izradom PUP-a Plav radi na izradi Prostornog plana područja posebne namjene Nacionalnog parka «Prokletije».
6. Da se ubrza dobijanje katastarskih podloga od strane nadležnih organa uprve nadležne za katastar kako bi se mogle razradit planirane površine na nivou PUP-a.
7. Da se snime – prikažu svi izgrađeni objekti u prostoru Opštine
8. Da se za potrebe PUP-a prikažu grafičkim prikažu koncesiona područja, sniježne zone, uradi analiza sniježnog pokrivača te planira stanica za mjerenje sniježnog pokrivača u Bogićevici
Na osnovu naprijed navedenog dajem sledeće
Da bi se dobio jasan koncept-scenario razvoja opštine ,te da bi PUP bio razvojni dokument moraju se ispoštovati rezultati stručnih podloga-studija, te dati smjernice za njihovu impementaciju .
Studije koje je uradio obrađivač nisu usvojene po proceduri jer se obrađivač nije pismeno izjasnio o primedbama članova savjeta i opštine Plav i tek nakon usvajanja tih studija , vrednovanja rezultata postojećih stručnih podloga(studija), inoviranje -izmjena i dopuna postojećih studija koje su rađene za PPO Plav, izrade novih koje su predložene i usklađivanja strategije prostorno-urbanističkog razvoja PUP-a sa strategijom razvoja lokalne samouprave - Strateškog plana opštine Plav obrađivač može pristupiti izradi sljedeće faze pred Nacrta PUP-a.
U III fazi - ponuđenim scenarijima razvoja A, B, C sudar ekonomije i ekologije zbog neurađenih baznih studija (studije šumarstva, studije turizma, saobraćaja i dr.) i ne vrednovanja rezultata postojećih studija je veoma grubo naglašen te se nije moguće opredijelit za jedan niti njihovu kombinaciju i ponuđeni koncept ne može biti razvojni dokument i predstavlja ograničavajući faktor razvoja opštine Plav i odličan scenario za stagnaciju u razvoju a time i raseljavanje stanovništva,
Ocjene i sugestije i primjedbe koje sam u prethodnom dao smatram da bi bile korisne da se ugrade u planski dokumenat (studije) PUP-a Plav te od obrađivača očekujem da ih ugradi u dokument i pismeno se izjasni.
Na osnovu navedenog nameće se zaključak da ponuđene dokumentacione osnove I i II i III faze nijesu obrađene kako bi se na kvalitetan način prišlo kreiranju scenarija PUP-a te obrađivač PUP-a Plav NE može kreirati dalje varijante – faze razvoja.
Pitanja za Ministarstvo održivog razvoja i turizma
1.U kojoj fazi izrade PUP obradjivač treba da uradi studjie i koje studije (nabrojiti ih taksativno) ,
2.Da li se stručne podloge (Studija zemljišne politike ;Socio-ekonomska studija i Studija prirodnih uslova i date analize od strane obrađivača) sadrže sve neophodne parametre potrebne za izradu PUP-a), i da li je poštovana zakonska procedura pripikom predlaganja i donošenja datih studija (javna rasprava, uvažavanje primjedbi, članova Savjeta).
3.Da li je do ove faze rada na izradi PUP urađena višelojno sagledavanje cjelokupnog prostora Opštine Plav, saglasno članu 25 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata i članu 22 Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta i da li obradjivač kroz sve studije treba da sagledava i prostor predvidjen NP Prokletije.
4.Dali se rezultati do kojih su došle studije obavezujući za izradu PUP-a kao i za izradu Prostornog plana područja posebne namjene Nacionalnog parka «Prokletije».
5. Prema članu 11. Zakona o uređenju prostora i izgadnji objekata Planski dokumeti moraju biti međusobno usklađeni, kako postići uslađenost Prostorno urbanističkog plana Plava sa Prostornim planom područja posebne namjene Nacionalnog parka «Prokletije»,koji nije donešen iako je prema zakonu o Nacionalnim parkovima isti trbao biti završen u roku od 18. Mjeseci od njegovog usvajanja to jest do juna prošle godine.
Članovima Savjeta za prostorno planiranje Opštine Plav
Poštovani,
U ponuđenim senarijima razvoja tri najznačajnija razvojna resursa (lokaliteta) opštine Plav:
1-Područje Plavskog jezera,( P=497,52 ha do 1.193 ha-cijelu plavogusinjsku ravnicu)
2- Područje Bogićevica, ,( P=500,00 ha)
3-Područje visoko privrednimh šuma - Gazdinske jedinice. “Babino polje-Treskavac” i
koji su prepoznati u velikom broju studija, prostorno planskih dokumenata,Prostornom planu opštine Plav, GUP-u,DUP-u Plavsko jezero, kao i po Strateškom planu razvoja opštine kao razvojni prioiteti, po ponuđenim dokumentima PUP konačno TRETIRAJU SE kao zaštićena prirodna dobra-zaštićeni lokaljteti.
Naime,
1-Područje Plavskog jezera,( P=497,52 ha do 1.193 ha-cijela plavogusinjska ravnica).
U postojećem PP opštine GUP-u Plav, i DUP-u Plavsko jezero, Sudiji turizma (CEP Beograd) i dr područje zahvaćeno ovim dokumentima namijenjeno je za turizam sport ,rekreaciju i izgradnju objekata za turističku privredu(hoteli,motelirestorani,biciklističe pješačke i trim staze,sportske dvorane gradski stadion,igrališta,sojanice, bazeni –sa posebnim naglaskom na kupališni turizam,dovođenje vode cievovodom iz Ljuče uradi bolje cirkulacije vode u jezeru, privredni ribolov.Uz samu površinu jezera data je zona zaštite vodene površine –izvorišta u dužini od 25-50m.
Zavod za poljoprivredna istraživanja Titograd uradio je studiju - Poljoprivredna osnova doline Ljuče 1960.godine u kojoj je Plavogusinjska ravnica-dolina predložena za intenzivnu obradu – korištenje poljoprivrednog zaemljišta
Studijom(priručnikom slatkvodno ribarstvo) privredni ribolov Inastituta za slatkvodno ribarstvo –Zagreb(1967.godine) na strani 155,451 kaže se „Jezera su u prvom redu objekti privrednog ribolova.Savremeno ribarso gospodarenje na velikim jezerima zasniva se u prvom redu kako je već rečeno na osnovnom principu da se iz njih izlovljava onoliko koliko iznosi godišnji prirast riba Manja a ne manje značajna jezera za privredni ribolov su Bohinjsko i Plavsko jer spadaju u kategoriju visokohranjivih –eutrofnih jezera“. Tako na primjer Bohinjsko i Bledsko jezero nisu stavljeni pod tim vidovima zaštite (NP, spomenik prirode, Regionalni park).
U poglavlju 8.5.2. Smjernice za Plavsko jezero iz Studije Prirodnih uslova kaže se:
„Smjernicama Generalnog Urbanističkog Plana Plava predviđena je zaštita zone Plavskog jezera i njena striktna namjena potrebama razvoja turizma. Na obali jezera predviđena je i zona sporta i rekreacije u okviru sportskog kompleksa, gdje je predviđena i izgradnja novog gradskog stadiona.
Zajedno sa jezerom, vodotoci u Plavu predstavljaju značajan turistički i privredni potencijal pa njihovoj zaštiti treba posvetiti dužnu pažnju. Kako se radi o bujičnim tokovima moraju se predvidjeti antierozivne mjere.
Adekvatna zaštita predstavlja funkcionisanje kanalizacionog sistema i uređaja za prečišćavanje otpadnih voda koja bi spriječila zagađenje vodotoka.
Jezero treba sačuvati jer usljed hidroloških i bioloških procesa jezero polako izumire. Sačuvati ga treba i iz razloga što je to prirodna rijetkost, turistički motiv, rekreativni potencijal i pejzažna vrijednost, bez njega Plav bi izgubio svoju fizionomiju.
U cilju zaštite neophodno je shodno smjernicama plana višeg reda:
- regulisati sve vodotoke koji se ulivaju u Plavsko jezero da bi se usporilo njegovo zasipanje,
- spriječiti dalje izdizanje nivoa jezera kao posljedice zasipanja vodotoka,
- riješiti proticanje vodotoka kako bi se smanjio uticajmaksimalnih dotoka u jezero, a nivo jezera stabilizovao,
- spriječiti izlivanje atmosferske kanalizacije u jezero bez prečišćavanja je one nose veliku količinu organskih materijala i ulja koji se spiraju sa saobraćajnica,
- obezbijediti puteve uz jezero kako bi se smanjilo zagađenje u slučaju havarija,
- ograničiti korišćenje motornih čamaca na jezeru , odnosno preporučiti korišćenje čamaca sa veslima,
- svi objekti na obali jezera ukoliko se iz nekih razloga ne mogu priključiti na kanalizacionu mrežu moraju izgraditi nepropustne jame,
GUP-om predložene mjere kao i posebne mjere zaštite jezera kao i sprovođenje zakonima predviđenih mjera sačuvaće jezero. Zaštita područja jezera predviđena je i kroz zabranu izgradnje individualnih objekata u ovoj zoni i preciznim regulisanjem izgradnje turističkih objekata koji svojim izgledom i volumenom ne smiju degradirati izuzetne prirodne vrijednosti ovog područja. U zoni jezera uz turističke smještajne objekte mogu se locirati raznovrstni laki sadržaji : trim staze, bazen, i sl. Ukupna površina po GUP-u namijenjena za ove sadržaje je12,00 ha.
Smjernice za realizaciju GUP - a pored predviđanja izrade DUP - ova mogu obuhvatiti i predloge akcija koje doprinose realizaciji plana, a čije bi se precizno definisanje obavilo kroz izradu DUP-ova. U okviru zaštite voda na području GUP - a predviđen je zaštitni pojas uz Plavsko jezero širine 25m i uz rijeku Lim i Plavsku rijeku širine 25m. U ovim pojasevima zabranjena je svaka izgradnja i ugrožavanje vodenih površina.
2-Područje Bogićevica, ( P=500,00 ha)
U Studiji izvodljivosti za ustanovljavanje zaštićenog područja prirode na području Plavskog dijela Prokletija –Nacionalni park Prokletije u poglavlju turističke zone i centri –Zona Babino polje-Bogićevica na strani 258 kaže se: Na prostranim pašnjaško livadarskim terenima pod najrazličitijim uglovima i visinskom razlikom do 900m formirano je prirodno i kontinuirano staračko-zavojsko i bogićevićko skijalište od preko 1000ha sa oko 10000 m denivelacije na kome je moguće organizovati sve vrste alpskih i nordijskih disciplina i rekreacije na snijegu.Po veličini ovo je drugo skijalište na čitavom prostoru Crne Gore …Prirodni uslovi ove zone omogućavaju izgradnju vrlo moćnog zimsko sportskog centra.
Prema Studiji crnogorske prokletije 2002.godine na navedenom lokalitetu planira se izgradnja moćnog visokoplaninskog centra Bogićevica sa kapacitetom od 10.000 skijaša (2.000 ležaja).
Prema Studiji Socio-ekonomskoj studiji u poglavlju 6.3 Turizam-zona Babino polje –Bogićevica je tipičan visko planinski prostor koji zauzima centralnu poziciju u okviru crnogosrskih Prokletija. Nalazi se u istočnom djelu opštine Plav i čini granično područje sa susjednom Albanijom i planinskim obodom Kosova.U ovoj zoni formirano je nekoliko prostranih visokoplaninskihlanaca alpskog izgleda i karaktristika na sjeveroistoku,dok se u centralnom i zapadnom djelu nalazi visokoplaninski masiv Krš Bogićevica(2.374 m) i Hridsko jezero,smiješteno u prostornom cirku na padinama pomenute planine,na nadmorskoj visini od 1.970 m ili 30,7% ukupnog zbira denivelacija svih staza na Plavski dio Prokletija otpada 46.525 m što čini 65%denivelacija smučarskih staza u Crnoj Gori.
Studijom Analiza mogućnosti razvoja zimskog turizma u Jugoslaviji , OECD Ženeva (1968¬),koju su uradili poznati međunarodni eksperti M . Rey i J.Iten. Perma njihovom istraživanju, Prokletije posjeduju ukupnu denivelaciju staza za skijanje u duzini od 105.950m ili 30.7% ukupnog zbira denivelacija SVIH staza za skijanje u bivšoj SFR Jugoslaviji.
Od ukupnog zbira denivelacija smučarskih staza na Plavski dio Crnogorskih Prokletija otpada 46.525m odnosno 44,0% , a sačinjavaju je sadam zona i to:
1.Starac 13.070 m. denivelacija
2.Bogićevica 12.400 m. denivelacija
3.Bor –Kadis 5.775 m. denivelacija
4.Zabelj –Košutica 5.275 m. denivelacija
5.Karaula –Popadija 4.975 m. denivelacija
6.Čakor-Velika 3.840 m. denivelacija
7.Visitor 1.190 m. denivelacija
------------------------------------------------------------
UKUPNO : 46.525 m. denivelacija ,
Što prema navedenoj studiji čini čini 65 % denivelacija smučarskih staza u Crnoj Gori.
U Strateškom planu opštine Plav zona Bogićevice planirana je kao razvojni prioitet u oblasti zimskog turizma za izgradnju moćnog alpskog visokoplaninskog centra Bogićevica sa kapacitetom od 10.000 skijaša (2.000 ležaja).
Razvoj turizma u planinskim područjima ide ka koncetraciji većih turističkih destinacija sa zajedničkim prepoznatljivim imidžom,zajedničkim tehničkim rješenjima te se u tom smislu u Plavskom dijelu Crnogorskih Prokletija izdvaja tz.Babinopoljska planinska grupa u Babinopoljskoj dolini - zona Bogićevice i Starca koja posjeduje najbolje uslove za razvoj zimsko-sportskog i ljetnjeg rekreativnog turizma u planinskom dijelu Crnoe Gore sa denivelacijom smučarskih staza od 25.470 m .(Poređenja radi područje Bjelasice posjeduje ukupnu denivelaciju staza za skijanje u dužini od 7.995m,a područje Žabljaka posjeduje ukupnu denivelaciju staza za skijanje u dužini od 3.380m. prema istoj studiji).
3-Područje visoko privrednimh šuma
- Gazdinske jedinice: “Babino polje - Treskavac” i “Trokus -Ribljak” (128.4 km2).
Oko 44 % područja opštine je pokriveno visokim ekonomskim šumama (214 km2), što je jedno od najznačajnijih prirodnih bogatstava opštine. Od toga na četinare otpada oko 69% (142 km2) a ostalo na lišćare.
Na osnovu do sada urađenih dokumenata i analiza studija treba da prikaže najznačajnije lokalitete koji su precizno pozicionirani u Šumsko privrednoj osnovi visoko privrednimh šuma koje su od velikog značaja za ekonomski razvioj Opštine Plav kao i da smjernice za tretman Gazdinskih jedinica koje se nalaze u satavu Nacionalnog parka prokletije (128.4 km2 od toga na četinare otpada oko 69% (88,6 km2) a ostalo na lišćare) jer samo dvije gazdinske jedinice:
- G.J.“Babino polje-Treskavac” i gazdinska jedinica “Trokus -Ribljak” površine 6.342 ha, sa tekućim godišnjim prirastom 36.000 m³ bdm, i etatom 26.652 m³ bdm ili 63% ukupnog prirasta šuma u Opštini Plav - ukupne mase ekonomskih šuma na nivou opštine čiji je prihod u 2007 godini prema podacima JP iznosio 1.800.000,00 eura ,što je jedno od najznačajnijih prirodnih bogatstava opštine.,i u zavisnosti od nivoa prerade može da zaposli od 300do 1.500 radnoka.
Na osnovu datih činjenica ,te i na osnovu podataka sa kojima raspolažete molimo Vas da odgovorite na sledeća pitanja:
1. Da li su navedeni rezultati do kojih su došle navedene studije obavezajući za predlaganje scenarija razvoja PUP-a.
................................................................................................................
2 . Područje Plavskog jezera, (P=497,52 ha )do 1.193 ha-cijela plavogusinjska ravnica) predviđena u scenarijima razvoja kao
Spomenik prirode:
Da li se u zoni predviđenoj kao Spomenik prirode mogu izvoditi sledeće radnje i aktivnosti :
-a) mogu graditi objekti namijenjeni za turizam sport ,rekreaciju -objekati za turističku privredu- hoteli,moteli,restorani,rent-a vile, sportske dvorane, gradski stadion, igrališta, zatvoreni bazeni.
................................................................................................................
-b) Da li se na Plavskom jezeru može vršiti privredni ribolov može prema prirastu ,može izgraditi mrestilište za uzgoj mlađi ,kavezni način uzgajanja ribe , i sl
................................................................................................................
-c) Da li Plavsko jezero se može zaštititi od zabarivanja i dali se može ukoniti -izvaditi disperzioni materijal koji je nataložen na dnu jezera sa dubinom sloja od 3-6m.
............................................................................................................
d) Da li se u predloženoj zoni zaštite od 50m oko Plavskog jezera mogu graditi biciklističke , pješačke i trim staze, i otvoreni bazeni,marine,pliviajući molovi ,sojanica i dovođenje vode cjievovodom iz Ljuče radi bolje cirkulacije vode u jezeru sl .
................................................................................................................
-e) Da li se u zoni Doline Ljuče cca 1.000 ha-cijela plavogusinjska dolina do jezera kako je to definisano PPO Plav može vršiti intenzivna obrada poljoprivrednog zemljišta.
................................................................................................................
3, Da li se u zoni Bogićevice koja je u sastavu NP Prokletije (500,0 ha) može izgraditi Alpski zimski skijaški centr Bogićevica za smještaj cca 2000 turista –sa 12.400.m denivelacija ski staza.
................................................................................................................
4. Da li se u zoni područje visoko privrednimh šuma- Gazdinske jedinice.“Babino polje-Treskavac” i “Trokus -Ribljak”(6.342 ha ), koja je u sastavu NP Prokletije ,može vršiti sječa šuma po godišnjem prirastu –etatu.
................................................................................................................
5. Da li se kroz zonu NP Prokletije ,može izgraditi regionalni put puta prema Abaniji –Plav- Trokuz- Kuks
............................................................................................................
6. Da li se kroz kontaktnu zonu NP Prokletije-buffer zonu ,može vršiti plantažna sadnja voćnjaka sortnog introdukovanog materijala koji na ovom klimatu postiže vanredne rezultate.
............................................................................................................
Autor je dipl. ing. građ. i član Savjeta za planiranje Opštine Plav.
