Nedžad AHATOVIĆ: Suština se krije u planskom političkom konceptu etničkog čišćenja nepodobnih nacionalnih, političkih ili rasnih kategorija stanovništva i njihove totalne fizičke eksterminacije - genocida. Slučajevi Bosne i Hercegovine, Ruande i Kosova to zorno ilustruju i dokazuju tezu o etničkom čišćenju kao osmišljenoj strategiji u ostvarivanju političko-teritorijalnih ciljeva. I BiH i Ruanda i Kosovo su obilovale slučajevima planskog zastrašivanja “nepodobnog” stanovništva kroz masovne egzekucije sa primjesama teškog mrcvarenja žrtava, koje su imale za cilj izazivanje masovnih etničkih migracija. Naravno, ukoliko taj recept ne obezbjedi željene rezultate na ciljnoj teritoriji pribjegavalo se temeljitoj fizičkoj eksterminaciji “nepodobnih”.

Polemike koje se vode u Njemačkoj, pa i u okviru savjetovanja održanom na Humbolt univerzitetu na kojem je u toku diskusije pažnja usmjerena na stav Nijemaca o vojnim intervencijama u svijetu u posljednjih dvadeset godina, ukazuju da se rješenje može naći u odgovoru na jedno jednostavno pitanje da li je opravdano ili ne vojno intervenisati u okviru konflikta?

U slučaju Balkana i vojnih intervencija u BiH i SRJ odnosno Kosovu postavljena je teza da se opravdanje tražilo u masovnom stradanju civila kao što je Srebrenica i Račak, te da se od tih slučajeva pravio medijski pritisak kako bi se dobila potpora javnosti za vojnom intervencijom NATO-a. Druga teza postavljena analogno prvoj je da se i u slučaju BiH i Kosova “nametnuti” ideal demokratske tranzicije nije pokazao kao efikasno rješenje za prevazilaženje etičkih podijela koje su dovele do sukoba i da sukob i dalje traje u drugom obliku. Obje teze nisu održive iz prostog razloga što se ne bave uzrokom nego posljedicama.

O uzroku vojnih intervencija se u sklopu pomenutih debata ne govori u kontekstu zaustavljanja osmišljene strategije izazivanja konflikta, što je vrlo neodgovoran pristup, već se teze izvode iz konteksta svrsishodnosti uplitanja u unutrašnje stvari!?

Nosioci zagovaranja etničkog čišćenja kao instrumenta u ostvarivanju političko-teritorijalnih ciljeva i izvršioci gnusnih zločina nad civilnim stanovništvom se ovom tezom izjednačavaju sa žrtvama i stavljaju u položaj “strane u sukobu”!?

Suština se krije u planskom političkom konceptu etničkog čišćenja nepodobnih nacionalnih, političkih ili rasnih kategorija stanovništva i njihove totalne fizičke eksterminacije - genocida. Slučajevi Bosne i Hercegovine, Ruande i Kosova to zorno ilustruju i dokazuju tezu o etničkom čišćenju kao osmišljenoj strategiji u ostvarivanju političko-teritorijalnih ciljeva. I BiH i Ruanda i Kosovo su obilovale slučajevima planskog zastrašivanja “nepodobnog” stanovništva kroz masovne egzekucije sa primjesama teškog mrcvarenja žrtava, koje su imale za cilj izazivanje masovnih etničkih migracija. Naravno, ukoliko taj recept ne obezbjedi željene rezultate na ciljnoj teritoriji pribjegavalo se temeljitoj fizičkoj eksterminaciji “nepodobnih”. Za takav pristup se veže i par slučajeva iz aktuelnog kriznog žarišta Sirije gdje je Assadov režim za tu svrhu formirao paravojnu jedinicu “Duhova” po ugledu na Miloševićeve eskadrone smrti “Šešeljevce”, “Bele Orlove”, “Škorpione” i “Srpsku dobrovoljačku gardu - Arkanove tigrove” ili “Impuzamugambi” i “Interahamwe” Ruandsku Hutu miliciju pukovnika Bagasore. Koncept ovih jedinca je isti, izazvati strah kao najjaču ljudsku emociju i upotrijebiti je što efikasnije protiv neprijatelja s ciljem pljačke, etničkog čišćenja teritorija i prijetnje ili provođenja prijetnje totalne fizičke eliminacije “nepodobnih”.

U slučaju Balkana i vojnih intervencija u BiH i SRJ odnosno Kosovu postavljena je teza da se opravdanje tražilo u masovnom stradanju civila kao što je Srebrenica i Račak, te da se od tih slučajeva pravio medijski pritisak kako bi se dobila potpora javnosti za vojnom intervencijom NATO-a. Druga teza postavljena analogno prvoj je da se i u slučaju BiH i Kosova “nametnuti” ideal demokratske tranzicije nije pokazao kao efikasno rješenje za prevazilaženje etičkih podijela koje su dovele do sukoba i da sukob i dalje traje u drugom obliku. Obje teze nisu održive iz prostog razloga što se ne bave uzrokom nego posljedicama.

Dakle, indirektnim tezama nekih autora (nevedenih u tekstu Michaela Martnesa objavljenog u „Frankfurter Allgemeine Zeitungu“), da je vojni intervencionizam prevaziđen način rejšavanja konflikta, jer ne uklanja prirodu sukoba, praktički se indirektno abolira od svake odgovornosti i ona politika koja izaziva konflikt i u okviru njega se koristi etničkim čišćenjem i genocidom kao instrumentom u ostvarivanju svojih ciljeva. Odnosno, krakteriziranjem sukoba kao stvar unutrašnjeg uređenja odnosa u jednoj zemlji mogu se tretirati sukobi niskog intenziteta poput demonstracija i nereda, ali sukobi u kojima se planski sprovodi teror nad civilima su sukobi koji ugrožavaju svjetski mir i kao takvi trebaju biti zaustavljeni vojnom intevencijom. Pristup generalizacije intervencionizma kao sredstva za širenje političkog uticaja je sa aspketa uklanjanja uzroka ugrožavanja svjetskog mira neprihvatljiv, jer se njime direktno podrivaju temelji međunarodnog prava, bez obzira da li nam se odluke međunarodne zajednice čine ponekad politički motiviranim ili ne. Lišena vojne intervencije, Sirija u situaciji u kakvoj se sada nalazi može očekivati još veće stradanje civila, dilema, da li je potrebna vojna intervencija da zaustavi pokolje i da li to treba biti moralno ili političko pitanje, može postojati i o njoj se može debatirati. No postavlja se pitanje koliko je debata o toj dielmi moralna i etična u situaciji kada u Siriji imate eskalaciju sukoba i svkodnevno stradanje civila. Činjenica je da su vojne intervencije najlošije ali ponekad neophodno rješenje.