Azerbejdžanski teritorij Nagorno-Karabahu, koji je vojno i policijski okupirala Jermenija

Piše: Božidar Proročić, publicista i pisac: S obzirom na takozvane „predsjedničke i parlamentarne izbore“ u Nagorno-Karabahu 31. marta 2020. godine, Evropska unija ponavlja da ne priznaje ustavni i pravni okvir unutar kojeg se održavaju. Ovaj događaj ne može prejudicirati određivanje budućeg statusa Nagorno-Karabaha ili ishod tekućeg pregovaračkog procesa.

Gotovo 30 godina međunarodna zajednica je zatvarala oči pred nezamislivim zločinima koje su počinili Jermeni na 20 odsto teritorije Azerbejdžana koje su okupirale jermenske oružane snage, izvršivši uništavanje naselja, istorijskih i kulturnih spomenika i protjerivanje civila. Nema sumnje da su uticajne međunarodne organizacije usvojile rezolucije o bezuslovnom povlačenju okupacione jermenske vojske sa teritorija Azerbejdžana. Nažalost, prošlo je mnogo godina od usvajanja ovih dokumenata, ali još uvek nisu preduzete efikasne mjere.

Održavanje „predsjedničkih“ i „parlamentarnih izbora“ 31. marta 2020. u Nagorno-Karabahu, neodvojivom dijelu Azerbejdžana, je još jedna politička provokacija na teritorijama koje je okupirala Jermenija. Ove manipulacije, koje je organizovao jermenski okupacioni režim u Nagorno-Karabahu pod krinkom izbora, još su jedan namjerni udar na pregovarački proces za rješavanje jermensko-azerbejdžanskog nagorno-karabaškog konflikta. Jermenija takođe sprovodi politiku konfuzije svjetske zajednice sa ovim ilegalnim izborima. Takozvani izbori su još jedan primjer nepoštovanja međunarodnog prava od strane okupatora i nesposobnosti svjetske zajednice da odustane od dvostrukih standarda.

Međunarodna zajednica takođe zna da su ovi „izbori“ grubo kršenje Ustava Republike Azerbejdžan, normi i principa međunarodnog prava. Otvoreno kršenje izbornog prava Azerbejdžanaca koji žive u Nagorno-Karabahu, u očima međunarodne zajednice, izazvalo je osnovane proteste azerbejdžanskog naroda, uključujući azerbejdžansko stanovništvo regiona Nagorno-Karabah. Budući da su legalni izbori u oblasti Nagorno-Karabah Republike Azerbejdžan mogući tek nakon povlačenja jermenskih oružanih snaga sa okupiranih teritorija, kao i povratka Azerbejdžanaca protjeranih iz njihovih rodnih zemalja, i osiguravanja mirnog suživota između azerbejdžanskih i jermenskih zajednica.

Danas je teritorijalni integritet Azerbejdžana priznat od strane međunarodne zajednice. Istovremeno, rezolucije 822, 853, 874 i 884 Savjeta bezbjednosti UN govore o neophodnosti teritorijalnog integriteta, suvereniteta i nepovredivosti njegovih granica. Rezolucije Savjeta Evrope, Evropskog parlamenta, Organizacije Islamske konferencije i drugih uticajnih tijela takođe odražavaju činjenicu okupacije azerbejdžanskih teritorija od strane Jermenije. Iako dokumenti Savjeta bezbjednosti UN zahtjevaju hitno povlačenje okupacionih snaga sa okupiranih teritorija Azerbejdžana, dvostruki standardi koji postoje u svijetu ne dopuštaju otklanjanje ove nepravde. Dugoročno neaktivno djelovanje Minsk grupe OEBS-a, koja je preuzela ulogu posrednika u rješavanju jermensko-azerbejdžanskog konflikta oko Nagorno-Karabaha, jedan je od faktora koji sprečavaju rješavanje problema.

Međunarodna zajednica već zna da je nepriznati separatistički režim na okupiranim teritorijama Azerbejdžana zločinačka organizacija koju je Jermenija organizovala na osnovu etničkog čišćenja azerbejdžanskog stanovništva. "Nezavisnost" ove organizacije, koja teži da se uspostavi kao nezavisna republika, nikada nije priznala nijedna država, međunarodna organizacija ili čak sama Jermenija.

Uprkos svemu tome, agresor Jermenija je više puta ignorisala odluke međunarodnih organizacija o konfliktu u Nagorno-Karabahu i organizovala takozvane „izbore“ na okupiranim teritorijama Azerbejdžana. Zvanični Jerevan je svojim nezakonitim radnjama nanio radikalan udarac mirovnim pregovorima u okviru OEBS-ove Minsk grupe za rješavanje konflikta u Nagorno-Karabahu i inicijativama međunarodne zajednice za stvaranje atmosfere mira i saradnje u regionu.

Rezolucije koje su donijele sve međunarodne organizacije za rješavanje jermensko-azerbejdžanskog konflikta oko Nagorno-Karabaha naglašavaju važnost rješavanja problema samo na principima međunarodnog prava. To znači da je teritorijalni integritet Azerbejdžana priznat od strane međunarodne zajednice.
Konflikt u Nagorno-Karabahu mora biti riješen u skladu sa normama i principima međunarodnog prava, a protjerani Azerbejdžanci se moraju vratiti na svoje rodne zemlje.

S obzirom na takozvane „predsjedničke i parlamentarne izbore“ u Nagorno-Karabahu 31. marta 2020. godine, Evropska unija ponavlja da ne priznaje ustavni i pravni okvir unutar kojeg se održavaju. Ovaj događaj ne može prejudicirati određivanje budućeg statusa Nagorno-Karabaha ili ishod tekućeg pregovaračkog procesa.

EU podsjeća na čvrstu podršku OSCE-ove Minsk grupe i, posebno, na napore svojih predsjedatelja da postignu napredak izvan statusa kuo i sadržajnih pregovora ka sveobuhvatnom i održivom miru. EU je spremna za daljnju podršku naporima usmjerenim na rano, mirno rješavanje sukoba u Nagorno-Karabahu.