Serijal 13.: Da se ne zaboravi
GENOCID U ZVORNIKU
Autor: Emir Ramić
Objavljeno: 13. Oct 2012. 15:10:18
ENGLESKI / ENGLISH
Ovaj serijal je zasnovan na naučno verifikovanim saznanjima i bitnim rezultatima naučnih istraživanja brojnih i eminentnih istraživača genocida i drugih oblika zločina protiv čovjećnosti i međunarodnog prava u Evropi i svijetu.
Teritorija općine Zvornik nalazi se na prostoru sjeveroistočne Bosne i prostire se lijevom obalom rijeke Drine u dužini od 52km. Ukupan broj stanovnika po Popisu stanovništva iz 1991, iznosio je 81.295, od čega: 48.102 (59,16%) Muslimana (Bošnjaka); 30.863 (37,96%) Srba; 1.248 (1,53%) Jugoslavena; 122 (0,15%) Hrvata i 960 (1,2%) Ostalih. Zvornik ima povoljan geostrateški položaj, jer se u njemu ukrštaju važni putevi prema Sarajevu, Beogradu, Novom Sadu, Bijeljini i Tuzli. Pored toga što je bio središte puteva, bio je i mikroregion industrije, ekonomije i kulture. Upravo ovakav položaj čini ovu općinu predmetom interesovanja mnogih osvajača koji su se na ovim područjima smjenjivali kroz historiju. Ni posljednja agresija izvršena na Republiku Bosnu i Hercegovinu nije bila iznimka.
Ubrzo nakon višestranačkih izbora rukovodstvo SDS je svojim općinskim odborima dostavilo detaljna uputstva za efikasno preuzimanje vlasti u općinskim skupštinama. Od samog svog osnivanja SDS je sebe smatrao legitimnim predstavnikom cjelokupnog srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, te započinje svoje destruktivno djelovanje kroz SAO-izaciju dijelova BiH. Iako je bošnjačko stanovništvo bilo najzastupljenije u strukturi općine Zvornik, to nije spriječilo sljedbenike srpske genocidne ideologije i politike o Velikoj Srbiji da se ova općina uključi u sastav tzv. Srpskih autonomnih oblasti (SAO Birač i SAO Semberija i Majevica). Srpska općina Zvornik proglašena je 27. decembra 1991.
Polovinom 1991. započinje predislociranje jedinica JNA, koje su se povukle iz Slovenije i Hrvatske i njihovo raspoređivanje po Bosni i Hercegovini. Jedinice su zaposjedale strateške kote oko Zvornika. Napad na Zvornik je otpočeo 9. aprilu 1992. i izveden je sa položaja JNA. Bio je to rezultat dobro organizovane i unaprijed pripremljene akcije u okviru udruženog zločinačkog poduhvata, čiji je cilj bilo trajno uklanjanje Bošnjaka. U napadu i zločinima su, pored jedinica JNA, učestvovali pripadnici Srpske demokratske stranke i Arkanovi Tigrovi, Beli orlovi i druge srpske snage.
Na ovom području izvršeni su brojni oblici zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava, kao što su: ubistva i hotimično lišavanje života, progoni, istrebljenje, silovanja, protivpravno zatočenje, zatvaranje, mučenje, hotimično nanošenje velikih patnji, deportacija (prisilna premeštanja), bezobzirno razaranje, pljačka javne ili privatne imovine …
U samom napadu na grad 9. i 10. aprila 1992. ubijeno je 15 ljudi. U Rašidovom Hanu je, 28. i 29. aprila 1992, ubijeno 36 ljudi. Na ekonomiji u Karakaju od 12. do 14. maja 1992. ubijeno je oko šest zatočenika. Oko 55 muškaraca je ubijeno u školi u Drinjači 30. maja 1992. U Gerinoj klaonici je od 5. do 8. juna 1992. ubijeno oko 190 muškaraca.
U selima Motovo i Potočani 10. maja je ubijeno 13 bošnjačkih civila; zatim 21. maja ubijeno je 69 civila iz sela Donji Grbavci; 25. aprila u selu Liplje uhapšeno je i zatvoreno oko 450 civila, žena, djece i staraca. U prigradskom naselju Divič je 26. maja zarobljeno oko 175 muškarca i zatvorena u upravnoj zgradi preduzeća “Novi izvor” gdje su ubijena najmanje dva zatočenika muškog pola, a 12 ih je izdvojeno iz grupe i tu im se gubi svaki trag. Odatle su 29. maja 162 muškarca prebačena u logor Doma kulture u Čelopeku, u kome je zvjerski likvidirano oko 100 zatvorenika. Nakon Diviča, na red su došla ostala sela. Tako je 27. maja, u selu Jusići ubijeno i odvedeno 49 lica; 30. maja iz sela Drinjača, Kostjerevo i Sopotnik pobijeno je i odvedeno u logore 111 osoba, od kojih niko nije preživio. Samo u prva dva mjeseca agresije u Zvorniku je ubijeno više od 800 civila Bošnjaka, a stotine su bile zatvorene po logorima i protjerane.
Zločini su nastavljeni i narednih mjeseci. Tako je već 1. juna počinjen najveći zločin na zvorničkoj općini. Naime, tada je oko 700 ljudi iz zvorničkih sela: Klisa, Kaldrani, Sjenokos, Djine, Mahmutovići, Mrakodol, Kučić kula, Celismani, Lupići, Radava, Trcic, Đulići, Hajdarevići, Durakovići i Dardagani, uhapšeno i odvedeno u Tehnički školski centar u Karakaj, a ostalo stanovništvo, njih oko 4.000, je deportirano za Kalesiju. Svih 700 ljudi zatvorenih u Tehničkom školskom centru u Karakaju je pobijeno.
Ubijanja su nastavljena i po drugim selima. Tako je 12. juna u selu Križevići ubijeno 29 starih i iznemoglih lica koja nisu mogla pobjeći pred srpskim hordama zla, nakon što je "pala" odbrana ovog sela. Najstarija, tada ubijena osoba bila je Hata Nezirović rođena 1886. godine, koja je tada imala 106 godina. Prilikom iseljavanja stanovništva Kozluka i Skočića, 26. juna, ubijena su i zarobljena 24 lica, a u selu Gušteri ubijeno je jos 13 ljudi na samom kraju mjeseca juna. Dakle, tokom juna 1992. godine u Zvorniku je ubijeno više od 750 Bošnjaka. Okončanje genocida na području ove općine izvršeno je tokom jula 1992. Do tada su Bošnjaci u nekim selima Zvornika pružali otpor, ili među zločincima nije bilo interesa da se osvoje ta sela. Ali, onda je došao red i na njih. Najprije je 5. jula organiziran progon 800 stanovnika Šepka koji su protjerani preko Drine u Saveznu Republiku Jugoslaviju (u mjesto Loznica u Srbiji) i tom prilikom je ubijeno četvero ljudi. Jula 1995. preko 400 Bošnjaka ubijeno je u i oko sigurne zone Ujedinjenih nacija Srebrenice.
Od 20. maja do 2. juna 1992. godine u logoru u Liplju počinjena su brojna silovanja civila Bošnjaka. Žene su zatvarane i više puta silovane, a među njima su se nalazile i maloljetnice, ali i određen broj muškaraca.
Mnogi Bošnjaci su zatočeni u sljedećim mjestima: Fabrika "Alhos" 9. aprila 1992. ili približno tog datuma; Zgrada u Drinjači (Dom kulture) (od maja do juna 1992); Fabrika "Standard" (od aprila do kraja juna 1992). Dom kulture u Čelopeku (od maja do juna 1992), Tehnička škola u Karakaju (od maja do juna 1992); Preduzeće "Novi izvor" (29. maja do 30. jula 1992); Poljoprivredno dobro Ekonomija (od aprila do decembra 1992).
Iz samog Zvornika je izvršeno prisilno protjerivanje/deportacija 15.436 osoba u Mađarsku i Austriju.
Cilj udruženog zločinačkog poduhvata postignut je i kampanjom progona koja je dostigla takve razmjere da je uključivala ponašanje na osnovu kojeg se vidjela namjera da se djelimično ili u cjelosti unište Bošnjaci, nacionalna, etnička i/ili vjerske grupa kao takva. Bilo je neophodno uništiti tragove kulturnog i vjerskog postojanja uništavanjem spomenika kulture i sakralnih objekata. Tako je u Zvorniku uništeno 28 džamija, među kojima one: u Đulićima, u Kula Gradu, u Kozluku, u Divićima, u Snagovu, u Novom Selu, u Skočiću, u Svrakama, u Drinjači, u Glumini, u Donjoj Kamenici, u Gornjoj Kamenici, u Klisi, u Kovačevićima, u Rijeci, u Selimovićima…
Ekspertni tim za traženje nestalih Kantonalnog tužiteljstva iz Tuzle, maja mjeseca 2008, ekshumirao je 30 tijela iz primarne masovne grobnice Ulice kod zvorničkog naselja Karakaj. Od toga su 23 kompletna i 7 nekompletnih skeletnih ostataka Bošnjaka, žrtava zločina genocida počinjenog aprila mjeseca 1992. godine u Zvorniku. Od jula do oktobra mjeseca 2003. godine ekshumirana je masovne grobnice na lokalitetu Crni vrh kod Zvornika iz koje je izvađeno ukupno 628 posmrtnih ostataka. U njoj su pronađeni skeleti djece, žena i odraslih muškaraca. Osim Crnog Vrha na teritoriji općine Zvornik pronađene su i druge masovne grobnice na lokacijama: Ramin grob gdje su pronađena 274 tijela, Berbića groblje 69 tijela, Kazabašča 132 tijela itd. Do sada je ekshumirano oko 1.200 ljudi, od čega je 500 identifikovano i sahranjeno na šehidskom mezarju u Memićima, Kalesiji, ali i pojedinačno u selima odakle potječu žrtve. Još 1.533 civilne žrtve sa područja ove općine su registrirane kao prisilno nestale.
Izvori naučnih saznanja:
1. Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu
2. Institut za istraživanje genocida, Kanada
3. Međunarodni krivični tribunal za područije bivše Jugoslavije
4. Međunarodni sud pravde
Ovaj serijal je zasnovan na naučno verifikovanim saznanjima i bitnim rezultatima naučnih istraživanja brojnih i eminentnih istraživača genocida i drugih oblika zločina protiv čovjećnosti i međunarodnog prava u Evropi i svijetu.
 Emir RAMIĆ: Polovinom 1991. započinje predislociranje jedinica JNA, koje su se povukle iz Slovenije i Hrvatske i njihovo raspoređivanje po Bosni i Hercegovini. Jedinice su zaposjedale strateške kote oko Zvornika. Napad na Zvornik je otpočeo 9. aprilu 1992. i izveden je sa položaja JNA. Bio je to rezultat dobro organizovane i unaprijed pripremljene akcije u okviru udruženog zločinačkog poduhvata, čiji je cilj bilo trajno uklanjanje Bošnjaka. U napadu i zločinima su, pored jedinica JNA, učestvovali pripadnici Srpske demokratske stranke i Arkanovi Tigrovi, Beli orlovi i druge srpske snage. |
Ubrzo nakon višestranačkih izbora rukovodstvo SDS je svojim općinskim odborima dostavilo detaljna uputstva za efikasno preuzimanje vlasti u općinskim skupštinama. Od samog svog osnivanja SDS je sebe smatrao legitimnim predstavnikom cjelokupnog srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, te započinje svoje destruktivno djelovanje kroz SAO-izaciju dijelova BiH. Iako je bošnjačko stanovništvo bilo najzastupljenije u strukturi općine Zvornik, to nije spriječilo sljedbenike srpske genocidne ideologije i politike o Velikoj Srbiji da se ova općina uključi u sastav tzv. Srpskih autonomnih oblasti (SAO Birač i SAO Semberija i Majevica). Srpska općina Zvornik proglašena je 27. decembra 1991.
Polovinom 1991. započinje predislociranje jedinica JNA, koje su se povukle iz Slovenije i Hrvatske i njihovo raspoređivanje po Bosni i Hercegovini. Jedinice su zaposjedale strateške kote oko Zvornika. Napad na Zvornik je otpočeo 9. aprilu 1992. i izveden je sa položaja JNA. Bio je to rezultat dobro organizovane i unaprijed pripremljene akcije u okviru udruženog zločinačkog poduhvata, čiji je cilj bilo trajno uklanjanje Bošnjaka. U napadu i zločinima su, pored jedinica JNA, učestvovali pripadnici Srpske demokratske stranke i Arkanovi Tigrovi, Beli orlovi i druge srpske snage.
Na ovom području izvršeni su brojni oblici zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava, kao što su: ubistva i hotimično lišavanje života, progoni, istrebljenje, silovanja, protivpravno zatočenje, zatvaranje, mučenje, hotimično nanošenje velikih patnji, deportacija (prisilna premeštanja), bezobzirno razaranje, pljačka javne ili privatne imovine …
U samom napadu na grad 9. i 10. aprila 1992. ubijeno je 15 ljudi. U Rašidovom Hanu je, 28. i 29. aprila 1992, ubijeno 36 ljudi. Na ekonomiji u Karakaju od 12. do 14. maja 1992. ubijeno je oko šest zatočenika. Oko 55 muškaraca je ubijeno u školi u Drinjači 30. maja 1992. U Gerinoj klaonici je od 5. do 8. juna 1992. ubijeno oko 190 muškaraca.
  |
Zločini su nastavljeni i narednih mjeseci. Tako je već 1. juna počinjen najveći zločin na zvorničkoj općini. Naime, tada je oko 700 ljudi iz zvorničkih sela: Klisa, Kaldrani, Sjenokos, Djine, Mahmutovići, Mrakodol, Kučić kula, Celismani, Lupići, Radava, Trcic, Đulići, Hajdarevići, Durakovići i Dardagani, uhapšeno i odvedeno u Tehnički školski centar u Karakaj, a ostalo stanovništvo, njih oko 4.000, je deportirano za Kalesiju. Svih 700 ljudi zatvorenih u Tehničkom školskom centru u Karakaju je pobijeno.
Ubijanja su nastavljena i po drugim selima. Tako je 12. juna u selu Križevići ubijeno 29 starih i iznemoglih lica koja nisu mogla pobjeći pred srpskim hordama zla, nakon što je "pala" odbrana ovog sela. Najstarija, tada ubijena osoba bila je Hata Nezirović rođena 1886. godine, koja je tada imala 106 godina. Prilikom iseljavanja stanovništva Kozluka i Skočića, 26. juna, ubijena su i zarobljena 24 lica, a u selu Gušteri ubijeno je jos 13 ljudi na samom kraju mjeseca juna. Dakle, tokom juna 1992. godine u Zvorniku je ubijeno više od 750 Bošnjaka. Okončanje genocida na području ove općine izvršeno je tokom jula 1992. Do tada su Bošnjaci u nekim selima Zvornika pružali otpor, ili među zločincima nije bilo interesa da se osvoje ta sela. Ali, onda je došao red i na njih. Najprije je 5. jula organiziran progon 800 stanovnika Šepka koji su protjerani preko Drine u Saveznu Republiku Jugoslaviju (u mjesto Loznica u Srbiji) i tom prilikom je ubijeno četvero ljudi. Jula 1995. preko 400 Bošnjaka ubijeno je u i oko sigurne zone Ujedinjenih nacija Srebrenice.
Od 20. maja do 2. juna 1992. godine u logoru u Liplju počinjena su brojna silovanja civila Bošnjaka. Žene su zatvarane i više puta silovane, a među njima su se nalazile i maloljetnice, ali i određen broj muškaraca.
Mnogi Bošnjaci su zatočeni u sljedećim mjestima: Fabrika "Alhos" 9. aprila 1992. ili približno tog datuma; Zgrada u Drinjači (Dom kulture) (od maja do juna 1992); Fabrika "Standard" (od aprila do kraja juna 1992). Dom kulture u Čelopeku (od maja do juna 1992), Tehnička škola u Karakaju (od maja do juna 1992); Preduzeće "Novi izvor" (29. maja do 30. jula 1992); Poljoprivredno dobro Ekonomija (od aprila do decembra 1992).
Iz samog Zvornika je izvršeno prisilno protjerivanje/deportacija 15.436 osoba u Mađarsku i Austriju.
Cilj udruženog zločinačkog poduhvata postignut je i kampanjom progona koja je dostigla takve razmjere da je uključivala ponašanje na osnovu kojeg se vidjela namjera da se djelimično ili u cjelosti unište Bošnjaci, nacionalna, etnička i/ili vjerske grupa kao takva. Bilo je neophodno uništiti tragove kulturnog i vjerskog postojanja uništavanjem spomenika kulture i sakralnih objekata. Tako je u Zvorniku uništeno 28 džamija, među kojima one: u Đulićima, u Kula Gradu, u Kozluku, u Divićima, u Snagovu, u Novom Selu, u Skočiću, u Svrakama, u Drinjači, u Glumini, u Donjoj Kamenici, u Gornjoj Kamenici, u Klisi, u Kovačevićima, u Rijeci, u Selimovićima…
Ekspertni tim za traženje nestalih Kantonalnog tužiteljstva iz Tuzle, maja mjeseca 2008, ekshumirao je 30 tijela iz primarne masovne grobnice Ulice kod zvorničkog naselja Karakaj. Od toga su 23 kompletna i 7 nekompletnih skeletnih ostataka Bošnjaka, žrtava zločina genocida počinjenog aprila mjeseca 1992. godine u Zvorniku. Od jula do oktobra mjeseca 2003. godine ekshumirana je masovne grobnice na lokalitetu Crni vrh kod Zvornika iz koje je izvađeno ukupno 628 posmrtnih ostataka. U njoj su pronađeni skeleti djece, žena i odraslih muškaraca. Osim Crnog Vrha na teritoriji općine Zvornik pronađene su i druge masovne grobnice na lokacijama: Ramin grob gdje su pronađena 274 tijela, Berbića groblje 69 tijela, Kazabašča 132 tijela itd. Do sada je ekshumirano oko 1.200 ljudi, od čega je 500 identifikovano i sahranjeno na šehidskom mezarju u Memićima, Kalesiji, ali i pojedinačno u selima odakle potječu žrtve. Još 1.533 civilne žrtve sa područja ove općine su registrirane kao prisilno nestale.
Izvori naučnih saznanja:
1. Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu
2. Institut za istraživanje genocida, Kanada
3. Međunarodni krivični tribunal za područije bivše Jugoslavije
4. Međunarodni sud pravde