Uvodno obrazloženje:

S obzirom da je još u toku rad Ustavne komisije Sabora Islamske zajednice na definisanju konačnog prijedloga amandmana na Ustav IZ, smatramo veoma bitnim da se razmotri i uvrsti i ovaj amandman koji se tiče funkcionisanja osnovne ćelije Islamske zajednice - džemata.

Ovaj bismo naš prijedlog poslali ranije, ali je bilo nemoguće jer smo naš džemat (kao tip složenog džemata) izdefinisali u ovom smilsu tek u petak, 23. marta 2012. godine, Aktom Izvršnog odbora Medžlisa IZ Gračanica o funkcionisanju složenog džemata Donja Orahovica, u kojem se prema Pravilniku medžlisa određuje da naš džematski odbor broji sedam članova od kojih su dva imama članovi džematskog odbora po položaju.

Inače, naš džemat Donja Orahovica prema ustavnoj odredbi ima pravo na sedam članova džematskog odbora jer spada u prvu kategoriju džemata sa čak 1.065 članova (domaćinstava)!

NAŠ AMANDMAN (SA OBRAZLOŽENJEM) U CJELOSTI GLASI :

AMANDMAN VII B

U članu 37. Ustava IZ u BiH iza stava 2. dodaje se novi stav 3. koji glasi:

“Ukoliko se radi o složenom džematu – sa jednom skupštinom i jednim džematskim odborom, a sa dvije džamije i dva imama, oba imama su članovi džematskog odbora po položaju.”

Obrazloženje:

Cilj ovoga Amandmana je da se ustavno pozicionira jedan novi tip džemata koji je mjestimično u realnosti zaživio iz razloga što prilikom stavljanja u funkciju novosagrađene džamije, a uz zadržavanje svih vjerskih aktivnosti u ranije sagrađenoj džamiji, nije bilo u mogućnosti nekim preciznim mjerilima dijeliti džemat u fizičkom smislu. Ova nemogućnost teritoriijalne razdiobe džemata dolazi iz više razloga : džemat je decenijama bio jedna cjelina, pripada jednoj mjesnoj zajednici, ne postoji neki geografski objekt kojim bi se lahko džemat podijelio (poput nekog potočića, ili nekog puta koji cijelim dijelom presijeca džemat i dijeli područje dviju džamija, ili slično).

Ovaj model u stvarnosti funkcioniše u pojedinim džematima, ali se zbog nepostojanja ustavnog rješenja pribjegava različitim modelima koji se uglavnom drže dosadašnjeg ustavnog određenja da je (jedan) imam član džematskog odbora po položaju. Modaliteti se svode na to da je u složenim džematima samo jedan imam član džematskog odbora po položaju (s pravom glasa), a drugi imam je prošireni član džematskog odbora koji prisustvuje svim sjednicama odbora (ali, bez prava glasa) pa u tim slučajevima džematski odbor faktički ukupno broji osam članova. U takvim slučajevima dodatna dilema je da li da se imami naizmjenično mijenjaju u ovim ulogama svake četiri godine, nakon redovnih izbora u Islamskoj zajednici, ili pak svake godine. S druge strane, ukoliko bi obojica imama ušla u džematski odbor po položaju, prema trenutnom propisu to bi bilo izvan-ustavno rješenje i moglo bi dovesti do zabune gdje bi se džematlije mogle smatrati oštećenim smanjenjem broja članova džematskog odbora iz reda džematlija.

Smatramo da će ovakvih džemata posebno u budućnosti biti i više jer se grade nove džamije a u pojedinim džematima ne postoji nikakva fizička granica pa je veoma teško razgraničiti nova džematska područja. Nerijetko ta neophodna razdioba (koja je nekada suštinski neizvodiva) dovodi do neporazuma i nepovjerenja među ljudima koji su do jučer zajedno i sa velikim zalaganjem radili na izgradnji svoje nove džamije.

Pribjegavanjem ovakvom, realnom i sasvim logičnom ustavnom rješenju – jedinstvenom džematu u kome bi oba imama bila članovi džematskog odbora po položaju, sve bi se ostale vrste zajedničkog funkcionisanja vjerskog života u ovakvim džematima složenog tipa dale izdefinisati internim dogovorom na nivou Izvršnog odbora Medžlisa kao što je u našem slučaju, između ostalog, dogovoreno i da:
- se skupština održava naizmjenično u jednoj i drugoj džamiji,
- se vjerski život džemata odvija ravnopravno u dvije džamije,
- opsluživanje vjerskog života ravnopravno obavljaju oba imama tako što će na svim vjerskim uslugama biti oba prisutna (ili naizmjenično po jedan), itd.

Zbog svega navedenog smatramo veoma bitnim usvajanje ovog amandmana na Ustav IZ u BiH!

Za Džematski odbor Džemata Donja Orahovica:
Samir Dedić, član