Zakon o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova u 2011, postao je predmet različitog tumačenja i još jedan primjer kako se zakoni krše od strane institucija koje su zadužene da ih sprovode. Monstat – crnogorski zavod za statistiku, tumačeći i primjenjujući ovaj zakon, sačinio je popisnicu pomoću koje će u prvoj polovini aprila biti izvršen popis stanovništva u Crnoj Gori. Popisnica bi trebalo da bude usklađena sa Zakonom i da obezbjeđuje regularnost ovog, u osnovi statističkog, ali Bogami i prvorazrednog političkog pitanja. Ispostavilo se, međutim, da popisnica nije usklađena sa Zakonom. Kako?

Zakon je u članu 5. kojim se definiraju podaci o licima bio jasan: „O licima koja se obuhvataju ovim popisom prikupiće se sljedeći podaci: ime i prezime; pol; jedinstveni matični broj (JMB), odnosno dan, mjesec i godinu rođenja za sve one kojima nije dodijeljen; naselje‐opština (ako je lice rođeno u Crnoj Gori), odnosno država rođenja (ako je lice rođeno van Crne Gore); prebivalište majke u vrijeme rođenja lica; državljanstvo; bračni status; broj živorođene djece; pismenost; škola koju lice pohađa; stečeno obrazovanje; kompjuterska pismenost; aktivnost u periodu od 25. do 31. marta 2011. godine; razlog ne obavljanja aktivnosti; zanimanje; djelatnost; profesionalni status zaposlenog lica; naselje‐opština rada; nacionalna, odnosno etnička pripadnost; vjeroispovjest; maternji jezik (crnogorski, srpski, bosanski, albanski, hrvatski ili neki drugi jezik); strani jezici kojima se lice služi; invalidnost po vrstama i uzrocima invaliditeta.

Pored podataka iz stava 1 ovog člana prikupljaju se i sljedeći podaci:


1) o licima preseljenim unutar Crne Gore: naselje‐opština prebivališta prije preseljenja, datum posljednjeg doseljenja u sadašnje prebivalište;

2) o licima doseljenim sa područja van Crne Gore: država iz koje se lice doselilo; datum doseljenja u Crnu Goru i namjera daljeg boravka u Crnoj Gori; razlog posljednjeg preseljenja;

3) o državljanima Crne Gore koji rade u inostranstvu kod stranog poslodavca ili samostalno, kao i očlanovima njihovih domaćinstava koji sa njima borave u inostranstvu prikupljaju se podaci o nazivu strane države i dužini boravka u inostranstvu, kao i o namjeri daljeg boravka u inostranstvu.“

Dakle, pored navedenih elementa popisivanja u stavu jedan ovog člana, za državljane Crne Gore koji se nalaze na privremenom radu u nekoj stranoj zemlji, zakonom je predviđeno (st.2. tač.3) da se za njih prikupe još i dodatni podaci a to su, naziv države gdje privremeno borave, dužina boravka i namjera o daljem boravku u inostranstvu.

Tumačeći ovu zakonsku normu Monstat je sačinio popisnicu koja nakon tačke 6 (šest) za lica, koja se nalaze na privremenom radu u inostranstvu, suprotno zakonu, prekida dalje popisivanje. Ovo znači da za lica koja se nalaze na privremenom radu u inostranstvu nećemo znati nacionalnu, jezičku i vjersku pripadnost, odnosno ovaj dio građana Crne Gore po tim pitanjima se neće moći izjasniti , odnosno, time neće uticati na konačno utvrđivanje broja i strukture stanovništva po ovim pitanjima.

Poznata je činjenica da su među crnogorskim državljanima koji se nalaze na privremenom boravku i radu u inostranstvu, najbrojniji oni koji se osjećaju i izjašnjavaju kao Bošnjaci, govore bosanskim jezikom i pripadaju islamskoj vjerskoj populaciji. Pored Bošnjaka, značajno mjesto među državljanima koji su na privremenom boravku u inostranstvu, čine Albanci, pa tek onda Crnogorci, Srbi i ostali. Ove činjenice same po sebi govore o suštini Monstatove igre sa Zakonom. Jasno je da su ovakvom popisnicom diskriminirani crnogorski državljani koji se nalaze vani, da je Zakon o popisu brutalno povrijeđen, očigledno, sve u cilju da se utiče na kreiranje rezultata popisa koji će biti osnova za realizaciju ustavnih, pojedinačnih i kolektivnih nacionalnih prava u narednom desetljeću. S druge strane, ova “kreirana” nepoznanica biće osnov da se svi državljani Crne Gore koji se nalaze na privremenom radu u inostranstvu tretiraju kao Crnogorci.

Unatoč očiglednoj povredi Zakona, imajući u vidu brojne slične primjere diskriminacije Bošnjaka u Crnoj Gori, malo je vjerovati da će doći do hitne reakcije nadležnih državnih organa da se ova Monstatova prevara otkloni i konačno ispoštuje zakon.

/bicent.com/