DR. MUSTAFA CERIĆ, REISU-L-ULEMA IZ U BiH (1993 - 2012): Naš ummet je danas u velikoj moralnoj krizi. Mi ovdje i sada smo dio tog ummeta. Naš ummet je kao jedno tijelo, pa ako jedan dio tijela oboli, cijelo tijelo dobije upalu i groznicu. Zato svaki pojedinac u ummetu treba da pođe od sebe, treba da svoju narav ispravlja i svoj ahlak popravlja, jer od četiri predodređene stvari kod čovjeka, kao što su lik, narav, nafaka i edžel (فَرَغَ اللهُ مِنْ الخَلْقِ وَالخُلُقِ والِرِزْقِ وَالاَجَلِ ), jedino je mogući mijenjati ljudsku narav, odnosno ljudski moral zbog čega je Svevišnji Allah poslao svog posljednjeg vijesnika i poslnika Muhammed, Alejhisselama!

اَلحمدُ للهِ! أحْمَدُهُ وَأَسْتَعِينُهُ، وَأَسْتَغْفِرُهُ وَأَسْتَهْدِيهِ، وَأُوْمِنُ بِهِ وَلاَ أَكْفُرُهُ، وَأُعَادِي مَنْ يَكْفُرُ بِهِ! وَأَشْهَدُ أَنَّ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ! مَنْ يُطِعِ اللهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ رَشَدَ، وَمَنْ يَعْصِ اللهَ وَرَسُولَه فَقَدْ غَوَي وَفَرَّطَ وَضَلَّ ضَلَالاً بَعيِداً! أُصيِكُمْ بتَقْويَ اللهِ، فَإنَّهُ خَيْرُ مَا أُوصَي بِهِ المسلمُ المسلمَ أَنْ يَحُضَّهُ عَليَ الآخِرَةِ، وَأَنْ يَأْمُرَهُ بِتَقْوَي اللهِ فَإِنَّ اللهَ يَقُولُ فيِ كِتَابِهِ الكَرِيمِ: وَاتَّقُوا اللهَ إِنَّ اللهَ خَبيِرٌ بِماَ تَعْمَلُونَ! ونَشْهدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أَرْسَلَهُ بِالهُديَ وَديِنِ الحَقِّ، وَالنُّورِ وَالمَوْعِظَةِ وَالحِكْمَةِ عَليَ فَتْرةٍ مِنَ الرُّسُلِ، وقِلّةٍ مِنَ العِلْمِ، وَضَلَالةٍ مِنَ النَّاسِ، وَانْقِطاَعٍ مِنَ الزَّمَانِ، ودُنُوٍّ مِنَ السَاعَةِ، و قُرْبٍ مِنَ الأَجَلِ! صلي الله تعالي عليه و علي آله و أولاده و أزواجه و أصحابه و أتباعه. و خلفاء الراشدين المرشدين المهديّين من بعده. و وزراء الكاملين في عهده. خصوصاً منهم علي ساداتنا أبي بكر و عمر و عثمان و عليٍّ. و علي بقيّة الصحابة و القرابة و التابعين, و الذين اتبعوهم بإحسانٍ إلي يوم الدين. رضوان الله تعالي عليهم و علينا أجمعين. عن أبي هريرة رضي الله عنه عن رسول الله صلى الله عليه وسلم أنه قال: “أتدرون من المفلس؟ قالوا: المفلس فينا من لا درهم له ولا متاع، فقال صلى الله عليه وسلم: ان المفلس من أمتي من يأتي يوم القيامة بصلاة وصيام وزكاة، ويأتي وقد شتم هذا وسب هذا، وقذف هذا، وأكل مال هذا، وسفك دماء هذا، وضرب هذا، فيعطى هذا من حسناته وهذا من حسناته فإن فنيت حسناته قبل ان يقضي ما عليه أخذ من خطاياهم فطرحت عليه ثم طرح في النار” صدق رسول الله صلى الله عليه وسلم (رواه مسلم( أما بعد، فيا عباد الله، أِتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوه، ‎إنّ اللهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَالَّذِينَ هُمْ مُحّسِنُونَ!

Hvala Allahu!
Od Allaha mi jedino očekujemo pomoć, uputu i oprost!
Mi u Allaha vjerujemo!
Istinu o Allahu mi ne skrivamo!
Protivimo se svima koji o Allahu istinu skrivaju!

Mi svjedočimo da nema boga osim Allaha, Jedinog!
Njemu nema niko ni sličan ni ravan!

Mi svjedočimo da je Muhammed Allahov vjerovjesnik i poslanik, kojeg je Allah, dž.š., poslao s uputom i vjerom istine, vjerom svjetla, vjerom pouke i vjerom mudrosti nakon izvjesnog zastoja u slanju poslanika, nakon što je ostalo malo znanja o vjeri, nakon što su ljudi zalutali, nakon prekida u vremenu, nakon što se približio sat odgovronsti, nakon izvjesnosti edžela.

Na pravom putu je onaj koji pristaje na pokornost Allahu i Njegovom Poslaniku, a onaj koji odbija pokornost Allahu i Njegovom Poslaniku je na krivom putu, on je zastranio i daleko se udaljio u svojoj stranputici!

Draga braćo i sestre,
Ovo je treća hutba u mjesecu rebī-l-ākhiri. Mnogo je pitanja o kojima bi na ovoj hutbi mogli govoriti, ali pitanje etike i morala u našem ummetu, posebno u nas ovdje i sada, je od prevelike važnosti zato što je misija posljednjeg Allahov vijesnika i pslanika bila i ostala misija moralne obnove čovjeka. "Ja sam poslan da upotpunim ahlak, tj., moral kod ljudi (إِنّمّا بُعِثْتُ لِأتَمِّمَ مَكَارِمَ الأخلَاقِ), kazao je Allkahov Poslanik, sallallahu alejhi we sellem. Ako pogledamo danas u naš ummet u svijetu možemo primjetiti da moral nije na velikoj visini. U mnogim dijelovina muslimanskog svijeta međubratski odnosi su narušeni do te mjere da se danas vode međumuslimanski ratovi u mnogim mjestima, gdje brat ubija brata a da ne zna ni ubica zašto ubija, niti ubijeni zašto je ubijen. Zato je važno da čujemo ovaj hadis Allahovog poslanika, koji je rekao:

وَاَلَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا تَذْهَبُ اَلدُّنْيَا حَتَّى يَأْتِيَ عَلَى اَلنَّاسِ يَوْمٌ, لَا يَدْرِي اَلْقَاتِلُ فِيمَ قَتَلَ , وَلَا اَلْمَقْتُولُ فِيمَ قُتِلَ فَقِيلَ: كَيْفَ يَكُونُ ذَلِكَ قَالَ: اَلْهَرْجُ اَلْقَاتِلُ وَالْمَقْتُولُ فِي اَلنَّارِ.

- Tako mi onog u čijoj moći je moj život, ovaj svijet neće nestati sve do onog dana kad onaj što ubija neće znati zašto ubija, kao i ni onaj koji je ubijen neće znati zašto je ubijen. To je fitna, zavjera, zbog koje obojica, i ubica i ubijeni, idu u nār, pakao. Ashabi su pitala: "A zašto je to tako"?, Poslaniče. "To je zato što su obojica imali namjeru da ubiju jedan drugog", - odgovori Poslanik, sallallahu alejhi we sellem.

Draga braćo i sestre, sami zaključite da li je došao taj dan? Upitajmo se svi zašto nam se to događa? Šta je potrebno da kod sebe popravljamo? Šta nam to nedostaje? U čemu smo siromašni? Na ovo zadnje pitanje imamo jasan odgovor u ovom hadisu Allahovog Pslanika:

عن أبي هريرة رضي الله عنه عن رسول الله صلى الله عليه وسلم أنه قال: “أتدرون من المفلس؟ قالوا: المفلس فينا من لا درهم له ولا متاع، فقال صلى الله عليه وسلم: ان المفلس من أمتي من يأتي يوم القيامة بصلاة وصيام وزكاة، ويأتي وقد شتم هذا وسب هذا، وقذف هذا، وأكل مال هذا، وسفك دماء هذا، وضرب هذا، فيعطى هذا من حسناته وهذا من حسناته فإن فنيت حسناته قبل ان يقضي ما عليه أخذ من خطاياهم فطرحت عليه ثم طرح في النار” صدق رسول الله صلى الله عليه وسلم (رواه مسلم(

Ebu Hurejre prenosi da je Allahov Poslanik rekao: - Znate li ko je bankroter, tj., insolventan, onaj koji nije u stanju da vraća dugove? Bankroter je onaj koji nema ni novca ni robe, rekoše ashabi. Ne, bankroter u mom ummetu je onaj koji će doći na Sudnji dan s namazom, i postom, i zekatom, ali i s torbom iz koje će biti izvađeno da je vrijeđao ovoga, da je psovao onoga, da je krivo optužio ovoga, da je jeo haram imetak onoga, da je prolio krv ovome, da je udario onoga, pa će onda iz njigovih bisaga dobrih dijela biti izvađeno i prebaćeno ovome i onome, pa ako u bisagama nestane njegovih dobrih dijela, onda će se iz bisaga loših djela onoga kojeg je klevetao izvaditi i prebacizi na vagu njegovih loših djela, što će ga odvesti pravo u nār - pako.

Tako nas, draga braćo i sestre, uči naša vjera. Uči nas da su dobri međuljudski odnosi teži na vagi nego pobožnost, koja ne oplemenjuje ljudsku narav. Uči nas naša vjera da je važnije biti pošten prema svom bratu nego namaz, i post, i zekat ako sve to čovjeka ne čini da bude dobar čovjek prema svome bratu. Uči nas da znamo da zlo nije isto što i dobro. Uči nas da prepoznamo zlo kako bi cijenili dobro. Jer, iza svakog dobra krije se zlo, koje nasrče na dobro.

Zbog tog su muslimanski učenjaci, poput Ebu Bekra al-Šamirija (240-327, h) upozoravali na zle pojave kako bi im nakon toga bila jasne dobra svojstva musliman. Jer, da ne postoji ružno, ne bismo znali šta je lijepo; da ne postoji mrak, ne bismo cijenili svjetlo. Tako isto, da ne znamo šta je belaj, ne bismo znala šta je rahatluk; da nema šejtana, da nema strasti hirovitosti, da nema zle duše, ne bismo osjetili slast sabura, ne bismo uživali u pobjedi protiv šejtana; ne bismo osjetili ljubav vjere u Allaha i Njegovu ljubav prema nama zbog toga.

Dakako, da nema laži, dvoličnosti, nevjerstva, izdaje, škrtosti, oholosti, zavidnosti, mržnje, nepravde i drugih loših i ružnih poroka, ne bismo znali cijeniti prave vrijednosti moralnih vrlina, kao što su: istinitosi, vjernost, povjerenje, nesebičnost, plemenitost, čednosot, suzdržanost, skromnost, odanost, pravednost i druge vrline, koje krase dobrog čovjeka.

Draga braćo i sestre, izmjerimo se koliko smo moralno teški, koliko ima u našim bisagama dobrih osobina, koje će nas uvesti u Džennet, a koliko ima kod nas loših navika, koje će nas odvesti u Džehennem. Izvagajmo se prije nego dođemo na vagu, koja je apsolutno tačna, koja nikoga neće zakinuti ni za trun. Svako će vidjeti svoje dobro kolio trun, kao što će svako vidjeti svoje zlo koliko trun.

Naš ummet je danas u velikoj moralnoj krizi. Mi ovdje i sada smo dio tog ummeta. Naš ummet je kao jedno tijelo, pa ako jedan dio tijela oboli, cijelo tijelo dobije upalu i groznicu. Zato svaki pojedinac u ummetu treba da pođe od sebe, treba da svoju narav ispravlja i svoj ahlak popravlja, jer od četiri predodređene stvari kod čovjeka, kao što su lik, narav, nafaka i edžel (فَرَغَ اللهُ مِنْ الخَلْقِ وَالخُلُقِ والِرِزْقِ وَالاَجَلِ ), jedino je mogući mijenjati ljudsku narav, odnosno ljudski moral zbog čega je Svevišnji Allah poslao svog posljednjeg vijesnika i poslnika Muhammed, Alejhisselama!

Svemogući Allahu, osnaži nas da se oslobodimo loših navika i usvojimo dobra svojstva s kojima si Ti zadovoljan!

Allahu Sveznajući, pouči nas da znamo razlikovati dobro od zla!

Allahu Milostivi, omili nam dobra djela i sačuvj nas od zle duše i od zla zlih ljudi!
Amin!

(Rebīu-l-āhir 15, 1438)
(Januar 13, 2016)