Avdo HUSEINOVIĆ: U postupku koji se vodio pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu protiv optuženih za pomaganje u sakrivanju generala Mladića, iznoseći svoju odbranu, bivši general Vojske Republike Srpske Marko Lugonja rekao je “da ga je Tolimir, septembra 2002. godine pitao da li bi u svoj stan u ulici Vladimira Popovića 24 u Beogradu primio Mladića, na nekoliko dana”. Pošto mu je Tolimir odgovorio da drugog rješenja nema, a bio mu pretpostavljeni, Lugonja je po Mladića poslao svog sina.

Međunarodni tribunal u Haagu je donio još jednu historijsku presudu za genocid u Srebrenici u julu 1995.godine.

Doživotna kazna zatvora za generala Zdravka Tolimira, bivšeg komandanta Glavnog štaba Vojske RS za obavještajno-sigurnosna pitanja i najbližeg saradnika generala Ratka Mladića, uz dosadašnje presude generalu Radislavu Krstiću, komandantu Drinskog korpusa Vojske RS, pukovniku Ljubiši Beari, načelniku Uprave za bjezbjednost Glavnog štaba VRS i pukovniku Vujadinu Popoviću, načelniku bezbjednosti Drinskog korpusa VRS predstavlja veliki doprinos globalnoj historiji čovječanstva o najvećem i jedinom genocidu, koji se desio na evropskom tlu nakon nacističkih tokom Drugog svjetskog rata.

Ono što je jako bitno jeste da je u presudi generalu Tolimiru, kao zločin genocida okvalikovano i ubistvo pukovnika Avde Palića, komandanta 285.žepske brigade Armije RBiH, te članova Ratnog predsjedništva Žepe Mehmeda Hajrića i Amira Imamovića, nakon evakuacije bošnjačkog stanovništva iz Žepe. Njihovi posmrtni ostaci pronađeni su u novembru 2001. godine u masovnoj grobnici Vragolovi kod Rogatice, a pokopani u haremu Alipašine džamije u Sarajevu.

Javna je tajna da je general Tolimir bio Mladićev prvi pomagač i u godinama skrivanja i da je jedini bio sposoban da drži pod kontrolom jatake i da po potrebi regrutuje nove.

Dan prije otmice legendarnog komandanta: Krvnik Tolimir sa Avdom Palićem, 26.jula 1995. prilikom evakuacije civilnog stanovništva iz Žepe

Na to su ranije ukazivali bezbjednosni analitičari, pravdajući to poznanstvima koje Tolimir ima među penzionisanim oficirima Vojske Srbije, od kojih se mahom regrutuju jataci, ali i među imućnijim Beograđanima prekodrinskog porijekla, koji su finansirali Mladićevo skrivanje. Zdravko Tolimir je među jatake uveo zavjet ćutanja nazvan "bosanska omerta", koji nije prekršen ni kada su neki od hapšenih pomagača davali iskaze.

Očekujući njihova hapšenja, Tolimir je nekima od njih naložio da pred istražnim organima šute dvadesetak dana, taman da se šema Mladićevog skrivanja izmijeni i da podaci koje pohapšeni pruže budu beskorisni.

Kažu da je kao sposoban i školovan obavještajac, što mu nisu osporavali ni visoki oficiri Armije RBiH, a mrežu budućih jataka počeo je da plete još dok je trajala agresija.

Mustra je, kažu, bila provjerena: jedna grupa ne zna drugu, a ukoliko neko bude otkriven do daljnjeg se brani šutnjom.

Kao dobar strateg, u mrežu jataka, uključivao je čitave porodice, polazeći od toga da članovi neće izdati jedni druge.


U postupku koji se vodio pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu protiv optuženih za pomaganje u sakrivanju generala Mladića, iznoseći svoju odbranu, bivši general Vojske Republike Srpske Marko Lugonja rekao je “da ga je Tolimir, septembra 2002. godine pitao da li bi u svoj stan u ulici Vladimira Popovića 24 u Beogradu primio Mladića, na nekoliko dana”. Pošto mu je Tolimir odgovorio da drugog rješenja nema, a bio mu pretpostavljeni, Lugonja je po Mladića poslao svog sina.

“Tolimir mi je samo rekao gdje na Banjici treba da parkiram automobil i da će na to mjesto doći, također optuženi, Jovo Đogo sa Mladićem.

Isto veče ili sutradan otišao sam do stana. Rečeno mi je da će Mladić u njemu biti dva, tri dana. Prilikom drugog obilaska u njemu sam zatekao i Đogu. Treći put sam u stan otišao kada me je Mladić pozvao da uzmem ključeve” - rekao je Lugonja.

Zdravko (Stanka) Tolimir rođen je u selu Popovići kod Glamoča, 27. novembra 1948. godine i u njemu je završio osnovnu školu.

Završio je Vojnu akademiju u Beogradu, a boravio je na doškolavanju u inostranstvu.
Od stranih jezika govori ruski i engleski. Tokom svoje vojničke karijere službovao je u više mjesta širom bivše Jugoslavije. Usavršavao se i u inostranstvu. Prije rata službovao je u u više mjesta bivše SFRJ, a osamdesetih godina je ranjen na Kosovu, poslije čega ga služba vodi u Makedoniju. Početak rata na prostoru SFRJ je dočekao u Splitu, odakle prelazi u Knin.
U Kninskom korpusu JNA tokom napada na dalmatinske gradove nadređeni oficir mu je bio Ratko Mladić.

PRESUDA ZA GENOCID KRVNIKU TOLIMIRU DOPRINOS GLOBALNOJ HISTORIJI ČOVJEČANSTVA Srpski krvolok u Haagu: Tolimir Tokom genocida u BiH Zločinci: Tolomir i Rajko Kusić Stan u kojem se krio krvnik Konačno doživotna presuda za genocid

U Kninu će započeti njihovo veliko prijateljstvo obojeno neograničenim povjerenjem.
Mladić je u svako doba znao reći „da mu je Tolimir desna ruka“.
Zajedno su iz Knina krajem aprila 1992. godine došli u BiH, da bi u prvoj polovini maja te iste godine zajedno formirali Vojsku Republike Srpske, gdje će ga Mladić odmah imenovati za svog pomoćnika za bezbjednosno-obavještajne poslove Glavnog štaba Vojske Republike Srpske.
Kada je dobio zadatak da formira "vrh" srpske vojske, Mladić nije imao dileme, jer je znao da na Tošu, kako je zvao Tolimira, može uvjek da računa kao na svog pouzdanog čovjeka u ličnom, profesionalnom i zločinačkom smislu.

Tolimir je bio učesnik i mirovnih pregovora u Dejtonu, a penzionisan je 1996.godine na osnovu odluke predsjednice RS Biljane Plavšić koja je tom prilikom smijenila Ratka Mladića. Haški tribunal je Zdravka Tolimira u februaru 2005.godine, zajedno sa generalom Milanom Gverom i Radivojem Miletićem, optužio za zločine nad Bošnjacima u Srebrenici i Žepi 1995.
Prvobitna optužnica protiv Tolimira od 10. februar 2005 je izmijenjena 31. oktobra 2005., a druga objedinjena izmijenjena optužnica podignuta je 14. juna 2006, dok je treća optužnica podignuta 15. augusta 2006. Optužnica suda u Hagu Tolimira tereti da je kao pomoćnik Ratka Mladića bio upoznat s planom da se bošnjačko stanovništvo istjera iz enklava Srebrenica i Žepa i učestvovao je aktivno u tome.

U optužnici Haškog tribunala protiv generala Zdravka Tolimira piše: “On je bio učesnik u zajedničkom zločinačkom poduhvatu tokom kojeg su snage Vojske Republike Srpske u danima pošto su zauzele Srebrenicu, 11. jula 1995. sistematski ubile oko 7.000 muslimanskih muškaraca i dječaka, dok su žene i djecu deportovale u Kladanj“. Tužilaštvo Tribunala u sedam tačaka Tolimira je optuživalo za: genocid, udruživanje radi genocida, istrjebljenje, ubistva, progone, prisilno premještanje bošnjačkog stanovništva Srebrenice u julu 1995. godine... U optužnici se navodi da je uveče 11. jula i ujutro 12. jula 1995., napravljen plan za prisilni transport bošnjačkog stanovništva iz Potočara. Ratko Mladić, komandant Glavnog štaba VRS-a i članovi njegovog štaba razradili su plan da ubiju hiljade vojno sposobnih muškaraca koji su izdvojeni iz gomile Bošnjaka u Potočarima. Ljubiša Beara, šef bezbjednosti Glavnog štaba bio je zadužen za organizaciju, koordinaciju i omogućavanje zatvaranja, transporta, pogubljenja po kratkom postupku i zakopavanja Bošnjaka u masovne grobnice. Ljubišu Bearu je u tom zadatku nadgledao Zdravko Tolimir. Ljubiši Beari su u tim zadacima pomagali oficiri za bezbjednost korpusa i brigada koji su učestvovali u tim događajima: Vujadin Popović, šef bezbjednosti Drinskog korpusa VRS; Momir Nikolić, šef bezbjednosti Bratunačke brigade VRS i Drago Nikolić, šef bezbjednosti Zvorničke brigade VRS.

General Tolimir nema djece, a supruga Nada, koja je bila zaposlena kao psiholog u Upravi za ljudske resurse Glavnog Štaba Vojske tadašnje Srbije i Crne Gore, otpuštena je s posla, prvi put 2005, pa vraćena, da bi novi otkaz, po nalogu ministra Zorana Stankovića, a na zahtjev šefa BIA Radeta Bulatovića, dobila 2006. godine. Iako imaju stan u Beogradu, supruga Nada uglavnom živi u Makedoniji, u rodnom Velesu, kod svoje majke Angeline.

Mada je hapšenje generala Zdravka Tolimira 31.maja 2007. godine, opisano kao spektakularno na graničnom prijelazu na Drini između Ljubovije i Bratunca, istina je po kazivanju većine dobroobavješetenih u Srbiji bila sasvim drugačija.

- General Zdravko Tolimir je uhapšen u mom stanu, ovdje na Bežanijskoj kosi. Nisam imao pojma da on boravi u njemu... Prije godinu dana sam taj stan izdao svom prijatelju, rekao mi je da mu treba za švaleraciju... – izjavio je Ivica Dimitrijević, vlasnik stana broj 12 u ulici Vajara Živojina Lukića 7 u beogradskom naselju Bežanijska kosa.

Srpski zločinci Vujadin Popović i Ljubiša Beara

U Bratuncu se takođe slažu da je ovaj grad samo izabran kao mjesto koje će medijski biti prezentovano kao lokacija hapšenja. U prilog tome ide i informacija da niko od rukovodećih ljudi bratunačke policije nije znao za akciju, a da su uglavnom bili van Bratunca. Nekoliko minuta prije hapšenja obavješeteni su bratunački policajci o akciji u kojoj nisu ni učestvovali, već samo vidjeli kako njihove kolege specijalci odvode „nekoga“, za koga će iz medija saznati da je general Zdravko Tolimir.

Tokom suđenja u Haagu i sam Tolimir je istakao da nije uhapšen u BiH, nego da je kidnapovan u Beogradu, nakon čega je u crnoj kesi ilegalno prebačen u BiH, a potom u Tribunal.

Također, optužio je upravu pritvorske jedinice Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ/ICTY) za korištenje fizičke prisile nad njim prilikom identifikacije krajem jula 2009. godine i kazao:

“Pozvan sam na razgovor kod upravnika pritvorske jedinice, gdje sam zatekao nekoliko osoba i tehničke aparate. Zahtijevali su od mene otiske prstiju, ali sam odbio da ih dam. Osoblje pritvorske jednice tada je primijenilo fizičke mjere i uzelo otiske, te su me fotografisali”. Tokom suđenja, koje je počelo u februaru 2010, saslušano je 126 svjedoka tužilaštva, a optuženi, koji se, uz pomoć pravnog savjetnika, sam zastupao, izveo je četiri svjedoka i tražio je da bude oslobođen optužbi.

Na suđenju generalu Zdravku Tolimiru, britanski general Rupert Smit, posljednji komandant UNPROFOR u Bosni i Hercegovini je svjedočio:
„General Gvero je druga violina generalu Tolimiru, kojeg je Mladić opisao kao svoju desnu ruku. Iz njihovog se odnosa, govora tijela, tona kojim su se obraćali jedan drugom, moglo zaključiti da razgovaraju "na ravnoj nozi" i da "funkcionišu zajedno, a ne striktno hijerarhijski".

Optužba je dokazivala da je general Tolimir sve vrijeme izvršenja genocida nad srebreničkim Bošnjacima u julu 1995.godine, bio na vezi sa Glavnim štabom VRS i aktivno uključen u proces odlučivanja o njegovom toku, a posebno o zatočavanju, pogubljenju i pokopavanju zarobljenika.

Dokazi koje je prezentovala optužba pokazuju da su tim aktivnostima na terenu upravljali "Tolimirovi ljudi", a on je koordinirao i nadgledao.

Među "Tolimirovim ljudima" su, po tužiocu, i pripadnici 10. diverzantskog odreda predvođeni Miloradom Mišom Pelemišem, koji su 16. jula 1995. godine strijeljali više od 1.000 Bošnjaka na Vojnoj ekonomiji Branjevo i u Domu kulture u Pilici.

Krvolok Tolimir je tokom suđenja lansirao takve teze na kojima bi mu pozavidio i Jozef Gebels, poput onih „da je snimanje strijeljanja šestorice srebreničkih bošnjačkih mladića i dječaka u Godinjskim Barama kod Trnova od strane zloglasnih "Škorpiona", bilo naručeno od nekog iz Sarajeva, kako bi se fabrikovali dokazi o zločinima srpskih snaga“ ili da su muslimani iz Srebrenice prije srpske ofanzive "sami tražili" da napuste enklavu, a u tome su im "pomagale snage UN". Jedan od onih koji se smatraju najodgovornijim za ubistvo pukovnika Avde Palića je major Dragomir Pećanac Pećko, bivši oficir za bezbjednost i obavještajne poslove pri Generalštabu Vojske Republike Srpske, inače direktno podređen Tolimiru. Nakon zarobljavanja, 27.jula 1995.godine, komandant Avdo Palić je navodno prvih 15. dana bio zatvoren u Rogatici, u tajnim odajama zločinca Rajka Kušića.

Kasnije je 15 dana čuvan u stanu jednog lokalnog oficira, da bi krajem avgusta bio prebačen u Bijeljinu, u logor Vanekov mlin. U Vanekov mlin , 05. septembra 1995.godine, dolazi major Dragomir Pećanac sa vozačem Željkom Mijatovićem. Odlazi kod upravnika zatvora i traži da mu preda zarobljenika Avdu Palića. Nakon toga, komandantu se gubi svaki trag. Pećanac je optužen je za nepoštivanje Haškog tribunala jer je odbio da svjedoči protiv svog nadređenog generala Tolimira na okolnosti ubistva rahmetli Avde Palića.

Pećanac je pokušao prevariti i ismijati tribunal opravdanjem da se psihićki ne osjeća dobro i da nije sposoban za svjedočenje. Osuđen je 09.decembra 2011.godine na tri mjeseca zatvora zbog nepoštovanja međunarodnog suda za ratne zločine počinjene na prostoru bivše Jugoslavije. Prvostepena presuda na doživotnu kaznu zatvora generalu Zdravku Tolimiru, koju je krvnik dočekao 12.decembra 2012.godine krsteći se u haškoj sudnici, jeste historijska.

Za porodice žrtava ubijenih u srebreničkom genocidu ona je samo deklarativna satisfakcija jer doživotna kazna nepodnošljive sadašnjosti je njima izrečena još u danima kad im je ovaj krvnik sa još hiljadama pripadnika Vojske i MUP-a RS ubio sinove, muževe, očeve, braću.... I svu ljepotu dana koji dolaze.